Οι αρμόδιες εθνικές αρχές υποχρεούνται να αποζημιώνουν τους φορείς που εκπληρώνουν υποχρεώσεις παροχής υπηρεσιών δημόσιων επιβατικών μεταφορών για το καθαρό οικονομικό αποτέλεσμά τους, θετικό ή αρνητικό, επί του κόστους που προκύπτει και των εσόδων που δημιουργούνται, υπό τον όρο τήρησης των αρχών που καθιερώνονται στα άρθρα 4 και 6 και στο Παράρτημα του Καν. 1370/2007 για την αποφυγή υπεραντιστάθμισης
Υποχρέωση αποζημίωσης φορέων για δημόσιες υπηρεσίες μεταφορών – ΔΕΕ C‑614/20
Οι εταιρίες Eesti Buss OÜ και η Lux Express Estonia παρέχουν υπηρεσίες εμπορικής τακτικής μεταφοράς επιβατών με λεωφορεία στην Εσθονία. Οι εν λόγω εταιρίες υπέβαλαν στον Υπουργό Οικονομίας και Υποδομών της Εσθονίας αίτηση αποζημίωσης για την απώλεια εσόδων που ισχυρίζονται ότι υπέστησαν κατά τη διάρκεια του έτους 2018 εξαιτίας της προβλεπόμενης στον εσθονικό νόμο υποχρέωσης παροχής υπηρεσιών δωρεάν μεταφοράς ορισμένων κατηγοριών επιβατών. Η αίτηση αυτή απορρίφθηκε, επειδή, σύμφωνα με την επικαλούμενη νομοθετική διάταξη, δεν προβλέπεται αποζημίωση των μεταφορέων για την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών.
Στη δίκη που ακολούθησε ενώπιον των εσθονικών δικαστηρίων, η Lux Express Estonia υποστήριξε ότι με τη διάταξη αυτή καθιερώνεται υποχρέωση παροχής δημόσιας υπηρεσίας κατά την έννοια του άρθρου 2ε του Κανονισμού 1370/2007 για τις δημόσιες επιβατικές μεταφορές και, άρα, οι αρμόδιες εθνικές αρχές όφειλαν να καταβάλουν την επίμαχη αποζημίωση, γεγονός που αμφισβητήθηκε από το εσθονικό Υπουργείο Οικονομίας και Υποδομών. Στο πλαίσιο αυτής της ένδικης διαφοράς, το Διοικητικό Πρωτοδικείο του Ταλίν απέστειλε προδικαστικό ερώτημα στο ΔΕΕ σχετικά με το εάν η εκ του νόμου υποχρέωση των μεταφορέων που εκμεταλλεύονται εγχώριες τακτικές γραμμές να μεταφέρουν δωρεάν ορισμένες κατηγορίες επιβατών, παρόλο που δεν έχει συναφθεί σύμβαση παροχής δημόσιας υπηρεσίας, συνιστά «υποχρέωση παροχής δημόσιας υπηρεσίας» κατά την έννοια του άρθρου 2ε του Καν. 1370/2007 και εάν, σε αυτήν την περίπτωση, τα κράτη μέλη μπορούν να παρεκκλίνουν από το άρθρο 4 παρ. 1β του Καν. 1370/2007 και να αποκλείσουν με νόμο τη χορήγηση αποζημίωσης λόγω κόστους που προκύπτει από την επιβολή τιμολογιακών υποχρεώσεων στους παρόχους των υπηρεσιών αυτών.
Αναφορικά με την ύπαρξη υποχρέωσης παροχής δημόσιας υπηρεσίας, το ΔΕΕ επισήμανε ότι, εφόσον η υποχρέωση αυτή απορρέει από νομοθετική διάταξη, όπως εν προκειμένω, μπορεί να θεωρηθεί, αφενός ότι αυτή προσδιορίζεται ή καθορίζεται από «δημόσια αρχή» κράτους μέλους, κατά την έννοια του άρθρου 2 στοιχεία βʹ και εʹ του Καν. 1370/2007, η οποία έχει την ευχέρεια να επεμβαίνει στις δημόσιες επιβατικές μεταφορές, και, αφετέρου ότι η υποχρέωση αυτή θεσπίζεται μέσω «γενικού κανόνα» κατά την έννοια του άρθρου 2 στοιχείο ιβʹ του Καν. 1370/2007. Συνεπώς, κατά το ΔΕΕ, η υποχρέωση που επιβλήθηκε στις Eesti Buss OÜ και η Lux Express Estonia στην υπό κρίση περίπτωση, φαίνεται, καταρχήν, ότι εμπίπτει στην έννοια της «υποχρέωσης παροχής δημόσιας υπηρεσίας» βάσει του Καν. 1370/2007.
Όσον αφορά την αποζημίωση των φορέων που υπόκεινται στην υποχρέωση παροχής τέτοιων υπηρεσιών βάσει του Καν. 1370/2007, το ΔΕΕ έκρινε ότι τα κράτη μέλη δεν διαθέτουν απλώς διακριτική ευχέρεια ως προς τη χορήγηση αποζημίωσης για το καθαρό οικονομικό αποτέλεσμα, θετικό ή αρνητικό, επί του κόστους που προκύπτει και των εσόδων που δημιουργούνται κατά την εκπλήρωση της εν λόγω υποχρέωσης, αλλά έχουν υποχρέωση στη χορήγηση αυτής της αποζημίωσης, σύμφωνα με τις αρχές των άρθρων 4 και 6 και του Παραρτήματος του Καν. 1370/2007 για την αποφυγή υπεραντιστάθμισης. Η κρίση αυτή βασίζεται στην επιτακτική διατύπωση του άρθρου 3 παρ. 2 του Καν. 1370/2007 («η αρμόδια αρχή αποζημιώνει») και στους σκοπούς που επιδιώκει η σχετική νομοθεσία της ΕΕ για την εξάλειψη των ανισοτήτων μεταξύ των μεταφορικών επιχειρήσεων των κρατών μελών. Αντιθέτως, το ΔΕΕ σημείωσε πως, κατά την παρ. 1 του άρθρου 3 Καν. 1370/2007, οι αρμόδιες εθνικές αρχές έχουν δικαίωμα και όχι υποχρέωση να χορηγούν για την εκπλήρωση υποχρεώσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας αντιστάθμιση, η οποία είτε θα δίδεται συμπληρωματικά είτε αντί της παροχής αποκλειστικών δικαιωμάτων.