Τροποποίηση του κυπριακού καθεστώτος ‘ΟΙΚΙΑ’ – SA.116563

Το 2021, η Επιτροπή είχε εγκρίνει, με ευθεία εφαρμογή του άρθρου 107 (2) (α) ΣΛΕΕ, ένα κυπριακό καθεστώς με την ονομασία ‘ΟΙΚΙΑ’ (SA.63005/2021). Το καθεστώς έχει ως αντικείμενο τη μερική διαγραφή χρεών αναξιοπαθούντων και κοινωνικά ευάλωτων φυσικών προσώπων, όπως αυτά που δεν διαθέτουν άλλη περιουσία ή είναι πρόσφυγες ή μέλη πολύτεκνων οικογενειών, μονογονεϊκών οικογενειών και οικογενειών που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές ή σε περιοχές κοντά στη γραμμή κατάπαυσης του πυρός, τα οποία φυσικά πρόσωπα είχαν λάβει δάνεια στο πλαίσιο προγράμματος στήριξης που είχε θεσπιστεί πριν από την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Το 2022 και 2023 είχαν εγκριθεί από την Επιτροπή δύο τροποποιήσεις του καθεστώτος (SA.101516/2022 και SA.106116/2023). Μετά τη λήξη της ισχύος του καθεστώτος, την 31η Δεκεμβρίου 2023, η Επιτροπή ενέκρινε την εκ νέου θέσπιση του καθεστώτος, το οποίο δεν υλοποιήθηκε πλήρως λόγω σοβαρών γραφειοκρατικών δυσχερειών (SA.112704/2024).

Το 2024, η Κύπρος κοινοποίησε στην Επιτροπή παράταση της διάρκειας του καθεστώτος έως την 30ή Ιουνίου 2025, καθώς και ορισμένες τροποποιήσεις των όρων του. Οι τροποποιήσεις αφορούν την επέκταση της επιλεξιμότητας των δικαιούχων, ώστε να περιλαμβάνονται και ορισμένες κατηγορίες που δεν μπορούσαν να υπαχθούν στο καθεστώς για τυπικούς λόγους. Συγκεκριμένα: α) να ληφθεί υπόψη το εισόδημα του 2021 για τις περιπτώσεις εκείνες που δεν μπορούσαν να υπαχθούν στο καθεστώς, επειδή τα εισοδήματά των δικαιούχων ξεπερνούσαν τα εισοδηματικά όρια που προβλέπονταν για τα έτη 2019 και 2020, β) την αποδοχή της υποβολής διορθωτικών αιτήσεων σε περιπτώσεις όπου, παρά τις απαιτήσεις του καθεστώτος, δεν έχουν υπογράψει όλοι οι αρχικοί δανειολήπτες της δανειακής σύμβασης την αρχική αίτηση για να ζητήσουν την αποπληρωμή ή την αναδιάρθρωση του δανείου, γ) την αποδοχή τροποποιημένων δηλώσεων διακανονισμού, ώστε να επιτραπεί η επανεκτίμηση παλαιότερων αιτήσεων δανειοληπτών που αρχικά είχαν κριθεί μη επιλέξιμοι, αλλά των οποίων οι πιο πρόσφατες οικονομικές συνθήκες θα τους επέτρεπαν να διακανονίσουν το ανεξόφλητο δάνειό τους στο πλαίσιο του καθεστώτος και δ) την αποδοχή νέων αιτήσεων από κληρονόμους δανειοληπτών που είχαν υποβάλει προηγουμένως πλήρη αίτηση. Για τις περιπτώσεις αυτές, η προθεσμία αξιολόγησης των αιτήσεων από το Υπουργείο Οικονομικών παρατείνεται και πέραν της διάρκειας του καθεστώτος, έως την 30η Σεπτεμβρίου 2025.

Η Επιτροπή έκρινε την προτεινόμενη τροποποίηση συμβατή, με ευθεία εφαρμογή του άρθρου 107 (2) (α) ΣΛΕΕ. Ειδικότερα, διαπίστωσε ότι η κοινοποίηση δεν μεταβάλλει το συμπέρασμα στο οποίο είχε καταλήξει όσον αφορά τη συμβατότητα του καθεστώτος με το άρθρο 107 (2) (α) ΣΛΕΕ. Η κοινοποίηση απλώς παρατείνει την περίοδο εντός της οποίας θα χορηγηθεί η ενίσχυση και συγκεκριμένα, έως τις 30 Ιουνίου 2025 για τις ήδη εγκεκριμένες περιπτώσεις και έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2025 για τους αιτούντες που δεν μπορούσαν μέχρι στιγμής να επωφεληθούν από το καθεστώς. Η παράταση αυτή αποσκοπεί απλώς στην παροχή επαρκούς χρόνου στις κυπριακές αρχές για την εφαρμογή των σχετικών λύσεων αναδιάρθρωσης, οι οποίες εξαρτώνται από διάφορα μέρη. Όσον αφορά τις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας για τους αιτούντες που δεν μπορούσαν μέχρι σήμερα να επωφεληθούν από το καθεστώς, οι τροποποιήσεις αποσκοπούν στην αντιμετώπιση στενά καθορισμένων προϋποθέσεων επιλεξιμότητας ή μεταβαλλόμενων οικονομικών συνθηκών. Συνεπώς, το καθεστώς εξακολουθεί να έχει κυρίως κοινωνικό χαρακτήρα. Επιπλέον, η τροποποίηση δεν έχει καμία επίπτωση στο έμμεσο πλεονέκτημα που αποκτά o Οργανισμός Χρηματοδοτήσεως Στέγης. Ο προϋπολογισμός του καθεστώτος παραμένει αμετάβλητος, ενώ παράλληλα δεν θίγεται με οποιονδήποτε τρόπο η διαπίστωση ότι το καθεστώς δεν παραβιάζει τις διατάξεις της Οδηγίας 2014/59/ΕΕ για τη θέσπιση πλαισίου για την ανάκαμψη και την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων.

Στη βάση αυτή, η Επιτροπή ενέκρινε την τροποποίηση του κυπριακού καθεστώτος.