Σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ

Το 2005, θεσπίστηκε το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΕΔΕ της ΕΕ) για την μείωση της εκπομπής CO2 με αποτελεσματικό, σε σχέση προς το κόστος, τρόπο και για την αποφυγή της αλλαγής του κλίματος. Η Οδηγία 2009/29/ΕΚ για τροποποίηση της Οδηγίας 2003/87/ΕΚ (Οδηγία ΣΕΔΕ) βελτίωσε και επεξέτεινε το ΣΕΔΕ (σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής) της ΕΕ στην τρίτη περίοδο εμπορίας 2013-2020 (ΣΕΔΕ-3). Το ΣΕΔΕ-3 θα βασίζεται σε αυστηρότερο και ενιαίο ανώτατο όριο για όλη την ΕΕ, η κατανομή των δικαιωμάτων θα γίνεται σε πλήρως εναρμονισμένη μεταβατική βάση σε όλη την ΕΕ και σταδιακά θα θεσπιστεί ο ευρύτερος πλειστηριασμός δικαιωμάτων.

Το άρθρο 10α παράγραφος 6 της Οδηγίας ΣΕΔΕ προβλέπει ότι τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να θεσπίσουν οικονομικά μέτρα υπέρ των κλάδων που αναμένεται να εκτεθούν σε σημαντικό κίνδυνο διαρροής άνθρακα, για το κόστος που σχετίζεται με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που μετακυλίεται στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας (έμμεσο κόστος CO2), προκειμένου να αντισταθμιστεί το κόστος αυτό και, εφόσον τα οικονομικά αυτά μέτρα συνάδουν προς τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων. Η Οδηγία προβλέπει επίσης ότι τέτοια ενίσχυση θα πρέπει να χορηγείται μόνο όταν είναι αναγκαία και σκόπιμη, και εφόσον διασφαλίζεται η διατήρηση των κινήτρων του ΣΕΔΕ της ΕΕ για εξοικονόμηση ενέργειας και μεταφορά της ζήτησης από την γκρίζα στην πράσινη ενέργεια. Αυτή η δράση μπορεί να αναληφθεί για τους συγκεκριμένους κλάδους ή επιμέρους κλάδους όπου δεν μπορεί να τεκμηριωθεί ότι μπορεί διαφορετικά να αποτραπεί ο κίνδυνος διαρροής CO2, όποτε η ηλεκτρική ενέργεια αντιπροσωπεύει υψηλό ποσοστό του κόστους παραγωγής και παράγεται με υψηλή απόδοση.

Οι ανωτέρω διατάξεις της Οδηγίας ΣΕΔΕ βασίζονται στην υπόθεση ότι η οικονομική στήριξη για έμμεσες εκπομπές μπορεί να έχει ιδιαίτερα στρεβλωτικά αποτελέσματα, εάν δεν στοχεύει ορθά σε τομείς που διατρέχουν σημαντικό κίνδυνο διαρροής άνθρακα λόγω του κόστους CO2 που μετακυλίεται στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας (καλούμενες «έμμεσες εκπομπές») και δεν περιορίζεται στο επιπρόσθετο κόστος που απορρέει από τοΣΕΔΕ-3 για τις αποτελεσματικότερες επιχειρήσεις. Διαφορετικά, η ενίσχυση θα εισάγει οικονομικές στρεβλώσεις στην οικονομία της ΕΕ και θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην αποτελεσματικότητα του ΣΕΔΕ της ΕΕ.

Επομένως, ο πρωταρχικός στόχος του ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων στο πλαίσιο της εφαρμογής του ΣΕΔΕ της ΕΕ είναι να εξασφαλιστεί, αφενός, ότι τα μέτρα κρατικών ενισχύσεων θα έχουν ως αποτέλεσμα ένα υψηλότερο γενικό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος (μείωση της εκπομπής αερίων θερμοκηπίου) σε σχέση με αυτό που θα είχε επιτευχθεί χωρίς την ενίσχυση και, αφετέρου, ότι τα θετικά αποτελέσματα της ενίσχυσης θα υπερβαίνουν τα αρνητικά από άποψη στρεβλώσεων του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά, και ταυτόχρονα θα αποτρέπουν τις υπεραντισταθμίσεις και θα διασφαλίσουν ισότιμους όρους ανταγωνισμού σε ολόκληρη την ΕΕ.

Το 2008, κατά την διάρκεια της διαδικασίας έκδοσης της οδηγίας ΣΕΔΕ, η Επιτροπή συμπλήρωσε την πρότασή της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο και ανέφερε, σε άτυπο έγγραφο, τις κατευθυντήριες αρχές για την χορήγηση οικονομικής στήριξης για τις ενισχύσεις σε επιχειρήσεις υψηλής κατανάλωσης ενέργειας όσον αφορά το κόστος του CO2 στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας (κρατικές ενισχύσεις για έμμεσες εκπομπές).

Σκοπός της παρούσας διαβούλευσης είναι να κληθούν τα κράτη μέλη και οι ενδιαφερόμενοι να εκφράσουν τις απόψεις τους επί του θέματος της οικονομικής στήριξης για έμμεσες εκπομπές. Η παρούσα διαβούλευση αποτελεί επίσης μέρος της αναλογικής αξιολόγησης του αντίκτυπου όσον αφορά το προαναφερθέν μέτρο ενίσχυσης που θα περιληφθεί στις μελλοντικές κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις που αφορούν το ΣΕΔΕ της ΕΕ. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα αναλάβουν αυτή την αξιολόγηση του αντίκτυπου σύμφωνα με τις εφαρμοστέες κατευθυντήριες γραμμές.

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι μελλοντικές κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις που αφορούν το ΣΕΔΕ της ΕΕ θα περιλαμβάνουν επίσης διατάξεις σχετικές με άλλα μέτρα κρατικών ενισχύσεων που προβλέπονται στην Οδηγία ΣΕΔΕ, δηλαδή επενδυτικές ενισχύσεις σε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής απόδοσης που έχουν πρόβλεψη CCS, ενισχύσεις για τη μεταβατική προαιρετική δωρεάν κατανομή ποσοστώσεων για τον εκσυγχρονισμό της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε ορισμένα κράτη μέλη και ενισχύσεις για την εξαίρεση των μικρών εγκαταστάσεων από το ΣΕΔΕ της ΕΕ. Τα κράτη μέλη και οι λοιποί ενδιαφερόμενοι καλούνται να απαντήσουν στο ερωτηματολόγιο. Η προθεσμία απάντησης είναι η 11.05.2011. Οι απαντήσεις θα πρέπει να σταλούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, European Commission, DG COMP, State aid registry, 1049 Brussels, με τη μνεία «HT 582», κατά προτίμηση μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στη διεύθυνση Stateaidgreffe@ec.europa.eu.

Οι υπηρεσίες της Επιτροπής σκοπεύουν να δημοσιεύσουν τις απαντήσεις που θα δοθούν στο παρόν ερωτηματολόγιο στον δικτυακό τόπο:

http://ec.europa.eu/competition/consultations/2011_questionnaire_emissions_trading/index_en.html
http://ec.europa.eu/competition/consultations/2011_questionnaire_emissions_trading/questionnaire_el.pdf