Πίνακας αποτελεσμάτων κρατικών ενισχύσεων 2022

Η Επιτροπή δημοσίευσε τον ετήσιο πίνακα αποτελεσμάτων για τις κρατικές ενισχύσεις 2022. Ο πίνακας περιέχει αναλυτική επισκόπηση των δαπανών της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν εντός του 2021, με βάση τις εκθέσεις που υποβλήθηκαν από τα κράτη μέλη. Η έκθεση κάνει λόγο για τη διατήρηση υψηλών επιπέδων κρατικών δαπανών, γεγονός που αναδεικνύει τη σημασία των ενωσιακών κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις. Η ολοένα και αυξανόμενη παρέμβαση του κράτους στην οικονομία καθιστά σαφή την ανάγκη για την εξεύρεση δίκαιης ισορροπίας μεταξύ αφενός της μέριμνας για να ανασχεθούν οι οικονομικές επιπτώσεις που δημιούργησε η πανδημία του κορωνοϊού και αφετέρου της επιταγής να διατηρηθεί ο επί ίσοις όροις ανταγωνισμός στην ενιαία αγορά.

Ο πίνακας αποτελεσμάτων καταδεικνύει ιδίως τα εξής κρίσιμα στοιχεία:

1. Τα κράτη μέλη της ΕΕ δαπάνησαν εντός του 2021 περί τα 334.540.000.000 ευρώ σε καθεστώτα και μέτρα κρατικών ενισχύσεων, για όλους τους τομείς της οικονομίας, με εξαίρεση τους σιδηροδρόμους και τις Υπηρεσίες Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος (ΥΓΟΣ) που υπολογίζονται από ξεχωριστούς δείκτες. Περί το 57% του ως άνω ποσού, ήτοι περί τα 190.650.000.000 ευρώ, αφορούσαν κρατικές ενισχύσεις συνδεόμενες με τις επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού.
2. Συγκριτικά με το 2020, κατά το οποίο είχε επέλθει ραγδαία αύξηση των κρατικών ενισχύσεων στην Ευρώπη, παρατηρήθηκε εντός του 2021 ακόμα μεγαλύτερη αύξηση των δαπανών για κρατικές ενισχύσεις, σε απόλυτες τιμές. Η κατάσταση αυτή οφείλεται, όπως και για το 2020, ιδίως στην ανάγκη αντιμετώπισης των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού. Προς τούτο, τα ποσά που συνδέονταν με την πανδημία αυξήθηκαν κατά ποσοστό 4,72% εντός του 2021. Αντιθέτως, μειωμένες κατά ποσοστό 1,66% ήταν οι δαπάνες που αφορούσαν άλλους στόχους, καθώς δαπανήθηκαν εντός του 2021 περί τα 143.890.000.000 ευρώ, συγκριτικά με τα 146.320.000.000 ευρώ που δαπανήθηκαν το 2020.
3. Σε σχετικές τιμές, οι συνολικές δαπάνες για τις κρατικές ενισχύσεις παρουσιάζουν μείωση για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία. Παρά την αύξηση των κρατικών ενισχύσεων που συνδέονται με την πανδημία του κορωνοϊού, η μείωση των κρατικών ενισχύσεων που αφορούν άλλους στόχους, σε συνδυασμό με την αύξηση του ΑΕΠ και την άνοδο του πληθωρισμού είχαν ως αποτέλεσμα οι κρατικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν κατά το 2021 να είναι οριακά μειωμένες σε σχέση με το 2020.
4. Τα κράτη μέλη με το υψηλότερο ποσοστό δαπανών για κρατικές ενισχύσεις που συνδέονται με τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού, συγκριτικά με το ΑΕΠ τους, είναι η Μάλτα και η Ελλάδα, ενώ ακολουθούν η Αυστρία, η Σλοβενία, η Λετονία και η Σλοβακία. Στον αντίποδα, η Σουηδία και το Βέλγιο καταγράφουν τα χαμηλότερα ποσοστά, ακολουθούμενα από την Εσθονία, την Ιρλανδία και τη Φινλανδία.
5. Ως προς την αναλογία μεταξύ των ενισχύσεων που αφορούν την πανδημία του κορωνοϊού και των ενισχύσεων για άλλους στόχους, η Ελλάδα, η Αυστρία, η Σλοβακία και η Κύπρος δαπανούν τα περισσότερα κεφάλαια σε κρατικές ενισχύσεις που συνδέονται με τις επιπτώσεις της πανδημίας, ενώ ακολουθούν η Βουλγαρία, η Ιταλία και η Σλοβενία. Αντιθέτως, το Βέλγιο και η Σουηδία καταγράφουν το χαμηλότερο ποσοστό σε δαπάνες που αφορούν την πανδημία, ακολουθούμενες από τη Γερμανία, την Τσεχία και τη Δανία.
6. Σε ονομαστικές τιμές, η Γερμανία έχει δαπανήσει τα περισσότερα κεφάλαια σε κρατικές ενισχύσεις εντός του 2021, ενώ ακολουθούν η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ολλανδία και η Πολωνία. Στον αντίποδα, τα λιγότερα κεφάλαια έχει δαπανήσει η Εσθονία. Η ίδια εικόνα αποτυπώνεται, εν πολλοίς, και για τις ονομαστικές τιμές που αφορούν τα μέτρα που συνδέονται με τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού.
7. Το 58% των συνολικών δαπανών του 2021 αποτελούσαν άμεσες επιχορηγήσεις και έναν συνδυασμό άμεσων επιχορηγήσεων και επιδοτήσεων επιτοκίου. Το 14% αφορούσε εν γένει φορολογικά πλεονεκτήματα, το 8% εγγυήσεις και μόλις το 3% διάφορες κατηγορίες δανείων, επιστρεπτέες προκαταβολές, επιδοτήσεις δανείων κ.ά. Το υπόλοιπο 20% αποτυπώνει άλλες κατηγορίες εθνικών μέτρων, όπως διαγραφές χρεών, μέτρα επιμερισμού του κινδύνου κ.ά. Ωστόσο, η Ελλάδα αποτελεί τη χώρα με το χαμηλότερο ποσοστό άμεσων επιχορηγήσεων και μίξης άμεσων επιχορηγήσεων και επιδοτήσεων επιτοκίου, καταγράφοντας ποσοστό μόλις 34%, ενώ αντιθέτως στην κορυφή της εν λόγω κατηγορίας βρίσκεται η Κύπρος που καταγράφει ποσοστό άνω του 95%.
8. Με δεδομένη την πανδημία του κορωνοϊού, τα κράτη μέλη επικαλέστηκαν την ανάγκη αποκατάσταση σοβαρής διαταραχής στις οικονομίες τους κατά ποσοστό 57% των συνολικών κρατικών ενισχύσεων που χορήγησαν. Η Ελλάδα έρχεται πρώτη στην εν λόγω κατηγορία, με ποσοστό 83%, ενώ ακολουθούν η Αυστρία (82%), η Σλοβακία (81%), η Κύπρος (80%), η Βουλγαρία (78%), η Ιταλία (75%), η Σλοβενία (70%), η Λετονία (68%), η Γαλλία (67%), το Λουξεμβούργο (67%), η Ρουμανία, η Πορτογαλία (62%), και η Ισπανία (61%).
9. Οι δαπάνες για στόχους που συνδέονται με την προστασία του περιβάλλοντος και την εξοικονόμηση ενέργειας ανέρχονται σε ποσοστό 21% σε επίπεδο ΕΕ. Στην κορυφή της εν λόγω κατηγορίας βρίσκονται: η Σουηδία (40%), η Φινλανδία (39%), η Εσθονία (34%) και το Βέλγιο (31%).
10. Οι δαπάνες για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία ανήλθαν στο 5,6% σε επίπεδο ΕΕ, με κορυφαίες χώρες στην εν λόγω κατηγορία να είναι το Βέλγιο (22%) και η Γερμανία (9%).
11. Οι δαπάνες για την περιφερειακή ανάπτυξη αντιπροσωπεύουν το 4,3% των συνολικών δαπανών σε επίπεδο ΕΕ, με κορυφαίες χώρες στην κατηγορία αυτήν να είναι η Πορτογαλία (18%), η Μάλτα (17%), η Ουγγαρία (14%), η Ιταλία (7%) και η Σλοβακία (5%).

Ο πίνακας αποτελεσμάτων είναι διαθέσιμος στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://competition-policy.ec.europa.eu/system/files/2023-04/state_aid_scoreboard_note_2022_0.pdf