Κατόπιν σχετικής καταγγελίας, η Επιτροπή αξιολόγησε εάν η ιρλανδική δημόσια επιχείρηση χαρτοφυλακίου μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΝΑΜΑ) έχει λάβει ασυμβίβαστες κρατικές ενισχύσεις, καθώς και εάν έχει χορηγήσει αθέμιτα πλεονεκτήματα σε ορισμένες κατασκευαστικές εταιρείες. Η Επιτροπή κατέληξε ότι η ΝΑΜΑ δεν έχει παραβιάσει τους ενωσιακούς κανόνες κρατικών ενισχύσεων
Όχι κρατική ενίσχυση οι χρηματοδοτήσεις από & προς την ιρλανδική NAMA – SA.43791
Τον Δεκέμβριο του 2015, η Επιτροπή έλαβε μία καταγγελία από πέντε κατασκευαστικές εταιρείες. Αυτές ισχυρίστηκαν ότι η ΝΑΜΑ προκαλεί στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό στον κατασκευαστικό κλάδο, καθώς χορηγεί δάνεια με ιδιαίτερα επωφελείς όρους σε κατασκευαστικές εταιρείες, οι οποίες είναι πιστωτές της ΝΑΜΑ. Επιπλέον, οι καταγγέλλουσες εταιρείες ισχυρίστηκαν ότι και η ίδια η ΝΑΜΑ επωφελείται από σειρά μέτρων ασυμβίβαστων κρατικών ενισχύσεων.
Η ΝΑΜΑ ιδρύθηκε από την ιρλανδική κυβέρνηση το 2009, στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης, προκειμένου να επανέλθει η σταθερότητα στο ιρλανδικό τραπεζικό σύστημα. Για τον σκοπό αυτόν, η ΝΑΜΑ αγόρασε από πέντε ιρλανδικά πιστωτικά ινστιτούτα μεγάλα χαρτοφυλάκια μη εξυπηρετούμενων εμπορικών δανείων, που είχαν εξασφαλίσεις με ακίνητη και επιχειρηματική περιουσία. Η Επιτροπή, με απόφασή της, τον Φεβρουάριο του 2010, ενέκρινε την ίδρυση της ΝΑΜΑ και της ενίσχυσης που παρασχέθηκε στα πέντε πιστωτικά ιδρύματα σύμφωνα με τους ενωσιακούς κανόνες κρατικών ενισχύσεων.
Ο επίσημος σκοπός της ΝΑΜΑ είναι να διαχειρίζεται τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτά κατά τρόπο, ώστε να αυξηθεί η αξία τους και το όποιο πλεόνασμα να επιστραφεί στους Ιρλανδούς φορολογούμενους. Στην πράξη, προκειμένου να επιτύχει τον σκοπό αυτόν, η ΝΑΜΑ είτε εκποιούσε τα ακίνητα απευθείας είτε επεξέτεινε τη δανειοδότηση προς τους πιστωτές της (δηλ. τις κατασκευαστικές εταιρείες), οι οποίες θα αξιοποιούσαν τα ακίνητα και στη συνέχεια θα τα πωλούσαν στην αγορά. Η ΝΑΜΑ προέβη στην πώληση ακινήτων σε κατασκευαστικές εταιρείες, προκειμένου αυτές να κατασκευάσουν 50.000 μονοκατοικίες ή διαμερίσματα (χωρίς περαιτέρω ανάμειξη της ΝΑΜΑ, πέραν της επέκτασης της δανειοδότησης προς τις κατασκευαστικές εταιρείες), ενώ, μέχρι το τέλος του 2020, αναμένεται να χρηματοδοτήσει η ίδια την ανάπτυξη έως 20.000 μονοκατοικιών ή διαμερισμάτων σε άλλα ακίνητα.
Αναφορικά με τη χρηματοδότηση που η ΝΑΜΑ παρείχε σε ορισμένες κατασκευαστικές εταιρείες και την εικαζόμενη κρατική ενίσχυση που έλαβε η ίδια, η Επιτροπή κατέληξε στα εξής συμπεράσματα:
– Η ΝΑΜΑ επεξέτεινε τη δανειοδότηση σε κατασκευαστικές εταιρείες σε περιπτώσεις που κάτι τέτοιο ήταν βιώσιμο, από εμπορικής άποψης. Αυτό σημαίνει ότι η ΝΑΜΑ ενήργησε όπως ένας ιδιώτης πιστωτής. Πιο συγκεκριμένα, η ΝΑΜΑ απέδειξε ότι προβαίνει σε εξαντλητική ανάλυση κάθε μεμονωμένης περίπτωσης, προκειμένου να αποφασίσει εάν είναι πιο συμφέρον να πωλήσει απευθείας ένα ακίνητο ή να επεκτείνει ένα δάνειο, προκειμένου να αξιοποιηθεί το ακίνητο και εν συνεχεία αυτό να πωληθεί στην αγορά. Μόλις ολοκληρωθεί η κατασκευή των μονοκατοικιών και των διαμερισμάτων, που χρηματοδοτούνται εμμέσως από την ΝΑΜΑ (μέσω της επέκτασης του δανείου), αυτά πωλούνται στην αγορά σε τιμές που ορίζονται από ανεξάρτητους εκτιμητές ακινήτων. Για τον λόγο αυτόν, η Επιτροπή συμπέρανε ότι οι κατασκευαστικές εταιρείες που χρηματοδοτούνται από τη ΝΑΜΑ δεν λαμβάνουν αθέμιτο πλεονέκτημα.
– Η κρατική ενίσχυση προς τη ΝΑΜΑ έχει ήδη εγκριθεί δυνάμει της απόφασης της Επιτροπής του 2010. Αυτή αφορούσε, συγκεκριμένα, την κρατική εγγύηση για τη χρηματοδότηση της ΝΑΜΑ, καθώς και τα ιδιαίτερα προνόμια και τις φοροαπαλλαγές, των οποίων αυτή απολαμβάνει, όπως περιλαμβάνονταν στην καταγγελία. Η Επιτροπή κατέληξε ότι η ΝΑΜΑ έχει αναπτύξει τη δραστηριότητά της στο πλαίσιο της απόφασης του 2010 και τηρώντας όλες τις σχετικές δεσμεύσεις που είχαν αναλάβει οι ιρλανδικές αρχές. Άλλα μέτρα που αναφέρονταν στην καταγγελία, όπως το φερόμενο ως πληροφοριακό πλεονέκτημα της NAMA, δεν συνεπάγονται κρατικές ενισχύσεις.
– Τέλος, η Επιτροπή κατέληξε ότι η επέκταση της χρηματοδότησης προς ορισμένα έργα ανάπτυξης ακινήτων, όταν αυτό κρίνεται ότι είναι βιώσιμο από εμπορική άποψη, είναι σύμφωνη με τον σκοπό που επιδιώκει η ΝΑΜΑ, να επιτύχει την καλύτερη δυνατή οικονομική απόδοση για το κράτος. Οι ιρλανδικές αρχές αναμένεται να θέσουν σε εκκαθάριση τη ΝΑΜΑ εντός του αρχικώς προγραμματισμένου χρονικού πλαισίου, δηλαδή εντός του 2020/2021. Σ’ αυτή τη βάση, η Επιτροπή κατέληξε ότι οι δράσεις της ΝΑΜΑ συνάδουν με ό,τι προέβλεπε η απόφαση του 2010 για τη ΝΑΜΑ, καθώς και με την πρακτική και τις κατευθύνσεις της Επιτροπής.
Η μη εμπιστευτική έκδοση της απόφασης θα δημοσιευθεί με τον αριθμό υπόθεσης SA.43791 στο Μητρώο Κρατικών Ενισχύσεων στον ιστότοπο της ΓΔ Ανταγωνισμού, αφού διευθετηθούν τυχόν ζητήματα περί απορρήτου.