Όχι ενίσχυση η απαλλαγή από ασφαλιστικές εισφορές των μισθωτών – ΔΕΕ C-212/19

Το 1999, εξαιτίας του ναυαγίου του πλοίου Erika, προκλήθηκε ρύπανση από υδρογονάνθρακες στον κόλπο της Γασκόνης. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, στο νότιο τμήμα της Γαλλίας προκλήθηκε ισχυρή θύελλα που προκάλεσε πλείονες ζημίες. Λόγω αυτών των γεγονότων, η Γαλλία θέσπισε καθεστώς αποζημιώσεως υπέρ των αλιέων και των υδατοκαλλιεργητών, προκειμένου να αποκαταστήσει τις ζημίες τους. Στη συνέχεια, η Γαλλία έλαβε διάφορα συμπληρωματικά μέτρα, τα οποία συνίσταντο, μεταξύ άλλων, στην ελάφρυνση σε ποσοστό 50% επί των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για το σύνολο των αλιέων και των υδατοκαλλιεργητών της μητροπολιτικής Γαλλίας και των υπερπόντιων διαμερισμάτων. Η ελάφρυνση αυτή αφορούσε τόσο τις εργοδοτικές εισφορές όσο και τις εισφορές των μισθωτών.

Η Επιτροπή χαρακτήρισε τις ελαφρύνσεις των κοινωνικών εισφορών των αλιέων, ως παράνομες και ασυμβίβαστες κρατικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν άμεσα προς τις εν λόγω επιχειρήσεις και διέταξε την άμεση ανάκτησή τους (απόφαση 2005/239/ΕΚ). Η νομιμότητα αυτής της απόφασης δεν αποτέλεσε ποτέ αντικείμενο προσφυγής ακύρωσης βάσει του άρθρου 263 ΣΛΕΕ.

Ωστόσο, η Γαλλία παρέλειψε να λάβει τα κατάλληλα μέτρα για την ανάκτηση των επίμαχων ενισχύσεων, με αποτέλεσμα η Επιτροπή να προσφύγει ενώπιον του ΔΕΕ λόγω παράβασης συμμόρφωσης της Γαλλίας με την απόφασή της περί ανάκτησης (C-549/09, Επιτροπή/Γαλλία, 20.10.2011).

Συμμορφούμενος με την ανωτέρω απόφαση, ο περιφερειακός διευθυντής δημοσίων οικονομικών της Βρετάνης εξέδωσε βεβαίωση οφειλής κατά της εταιρίας “Compagnie des pêches de Saint-Malo” (εταιρία αλιέων της πόλης του Saint-Malo), για ποσό αντίστοιχο με την ελάφρυνση των εισφορών των μισθωτών της, πλέον τόκων υπερημερίας. Η εταιρία αυτή προσέβαλε τη βεβαίωση οφειλής ενώπιον του διοικητικού πρωτοδικείου της Rennes (Tribunal Administratif de Rennes), το οποίο την ακύρωσε. Η έφεση που άσκησε ο αρμόδιος Υπουργός απορρίφθηκε από το διοικητικό εφετείο της Nantes (Cour Administrative d’appel de Nantes). Κατά της αποφάσεως αυτής ασκήθηκε αναίρεση ενώπιον του γαλλικού Συμβουλίου της Επικρατείας (Conseil d’État).

Στο πλαίσιο αυτής της ένδικης διαφοράς, το Conseil d’Etat αποφάσισε να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει στο Δικαστήριο δύο προδικαστικά ερωτήματα. Το πρώτο από αυτά αφορά την ερμηνεία της απόφασης της Επιτροπής και, συγκεκριμένα, εάν η ανάκτηση αφορά μόνον τις ελαφρύνσεις των εργοδοτικών εισφορών, για τον λόγο ότι οι ελαφρύνσεις των εισφορών των μισθωτών δεν φαίνεται να ωφελούν τις ίδιες τις επιχειρήσεις και, ως εκ τούτου, δεν συνιστούν κρατικές ενισχύσεις. Σε περίπτωση καταφατικής απάντησης, το Conseil d’Etat ζήτησε από το ΔΕΕ να διευκρινίσει, περαιτέρω, με ποιον τρόπο θα πρέπει να υπολογιστεί το προς ανάκτηση ποσό.

Το ΔΕΕ αποφάσισε να εξετάσει αυτεπαγγέλτως το κύρος της απόφασης της Επιτροπής, δεδομένου ότι κατά τον χρόνο κατά τον οποίο η Compagnie des pêches de Saint Malo θα μπορούσε να προσβάλει την επίδικη απόφαση, δεν ήταν βέβαιο ότι είχε έννομο συμφέρον να ασκήσει προσφυγή κατά του μέρους της απόφασης που αφορά τις εισφορές των μισθωτών, ιδίως εφόσον οι εισφορές αυτές δεν βάρυναν τις αλιευτικές επιχειρήσεις υπό την ιδιότητά τους ως εργοδοτών, αλλά τους μισθωτούς.

Επ’ αυτού το ΔΕΕ έκρινε ότι, βάσει των εφαρμοστέων εθνικών διατάξεων, οι επιχειρήσεις, ως εργοδότες, υποχρεούνται απλώς να παρακρατούν τις εν λόγω εισφορές επί των αμοιβών των μισθωτών τους σε κάθε εκκαθαριστικό σημείωμα πληρωμής, προκειμένου να τις καταβάλλουν στους αρμόδιους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης. Επομένως, στον βαθμό που οι αλιευτικές επιχειρήσεις ενεργούν απλώς ως ενδιάμεσοι μεταξύ των υπαλλήλων τους και των αρμόδιων οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης, το επίμαχο μέτρο δεν συνεπάγεται ελάφρυνση του προϋπολογισμού αυτών των επιχειρήσεων. Ειδικότερα, το ΔΕΕ επισήμανε ότι δεν είναι δυνατόν να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η ελάφρυνση από αυτές τις εισφορές παρέχει στις εν λόγω επιχειρήσεις άμεσο πλεονέκτημα ισοδύναμο με το ποσό της ελάφρυνσης, αποκλειστικά και μόνον επειδή υφίσταται υποχρέωση καταβολής των ποσών που αντιστοιχούν στις εισφορές των μισθωτών στους αρμόδιους οργανισμούς. Συνεπώς, στο μέτρο που η Επιτροπή έκρινε στην επίμαχη απόφαση ότι οι φορολογικές ελαφρύνσεις που θέσπισε η Γαλλία προσπόρισαν άμεσο οικονομικό πλεονέκτημα στους αλιείς, υπέπεσε σε νομικό σφάλμα. Ως εκ τούτου, το ΔΕΕ κήρυξε ανίσχυρη την απόφαση της Επιτροπής, γεγονός που κατέστησε περιττή την απάντηση στα προδικαστικά ερωτήματα που υπέβαλε το Conseil d’Etat σχετικά με την ερμηνεία αυτής της απόφασης.

http://curia.europa.eu/juris/liste.jsf?language=en&td=ALL&num=C-212/19