Νέοι κανόνες για την πρόσβαση στη Δικαιοσύνη σε περιβαλλοντικά θέματα

Η Επιτροπή ενέκρινε τροποποιήσεις σε ορισμένους κανόνες κρατικών ενισχύσεων, με σκοπό να παρέχεται διευρυμένη πρόσβαση στη Δικαιοσύνη σε υποθέσεις με περιβαλλοντικό ενδιαφέρον. Συγκεκριμένα, η Επιτροπή αναθεώρησε τους κανόνες που επιτρέπουν σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) να αιτούνται την επανεξέταση ορισμένων αποφάσεων κρατικών ενισχύσεων, προκειμένου να διαπιστώνεται κατά πόσον αντιβαίνουν στην περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ. Με τον νέο αυτό μηχανισμό επανεξέτασης, η Επιτροπή συμμορφώνεται με τα πορίσματα της Επιτροπής Συμμόρφωσης με τη Σύμβαση του Άαρχους. Παράλληλα, η Επιτροπή επικαιροποίησε ορισμένες διατάξεις του εκτελεστικού Κανονισμού 794/2004 για κρατικές ενισχύσεις, καθώς και του Κώδικα Βέλτιστων Πρακτικών για τις κρατικές ενισχύσεις. Σκοπός των επικαιροποιήσεων αυτών είναι να περιλαμβάνονται τα πορίσματα που αντλούνται τόσο από τη νομολογία των ευρωπαϊκών δικαστηρίων όσο και από την πρακτική της Επιτροπής.

Οι νέοι αυτοί κανόνες αφορούν ιδίως τις ακόλουθες περιπτώσεις:

1. Κάθε ΜΚΟ που πληροί ένα σύνολο κριτηρίων μπορεί να υποβάλει αίτηση επανεξέτασης. Τα κριτήρια αυτά αφορούν ιδίως την ανεξαρτησία, τον μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα και τη δραστηριότητα της ΜΚΟ σε σχέση με την αίτηση, καθώς και την αποδεδειγμένη πείρα της στον τομέα του περιβάλλοντος.
2. Οι πράξεις που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο αιτήσεων επανεξέτασης είναι οριστικές αποφάσεις για κρατικές ενισχύσεις με τις οποίες περατώνεται η επίσημη διαδικασία έρευνας που κινήθηκε δυνάμει του άρθρου 108 (2) ΣΛΕΕ, διαπιστώνοντας ότι ένα μέτρο είναι συμβατό με την εσωτερική αγορά ή μπορεί να είναι συμβατό υπό όρους.
3. Επανεξέταση μπορεί να ζητηθεί για όλους τους λόγους συμβατότητας βάσει της ΣΛΕΕ για την έγκριση κρατικών ενισχύσεων, με εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου ένα μέτρο έχει εγκριθεί βάσει: α) του άρθρου 107 (2) ΣΛΕΕ και β) του άρθρου 107 (3) (β) ΣΛΕΕ.
4. Οι επιλέξιμες ΜΚΟ θα πρέπει να αποδείξουν ότι η ενισχυόμενη δραστηριότητα ή οποιαδήποτε από τις πτυχές του μέτρου κρατικής ενίσχυσης που έχει εγκριθεί με απόφαση της Επιτροπής, που είναι σύμφυτες με την εξυπηρέτηση του στόχου της ενίσχυσης παραβιάζουν συγκεκριμένο ή συγκεκριμένους κανόνα ή κανόνες της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ.
5. Το αίτημα θα πρέπει να έχει υποβληθεί μέσω ενός εντύπου εντός 8 εβδομάδων από τη δημοσίευση της απόφασης στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ. Η Επιτροπή οφείλει να απαντήσει εντός 16 εβδομάδων από τη λήξη της προθεσμίας. Η περίοδος αυτή μπορεί να παραταθεί σε 22 εβδομάδες σε αιτιολογημένες περιπτώσεις. Η Επιτροπή θα δημοσιεύσει τις αιτήσεις και τις απαντήσεις σε ειδικό ιστότοπο.
6. Οι αιτούντες μπορούν να προσφύγουν κατά της απάντησης της Επιτροπής ενώπιον των ευρωπαϊκών δικαστηρίων.
7. Μετά την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να επιβεβαιώνουν στο έντυπο κοινοποίησης κρατικής ενίσχυσης ότι ούτε η ενισχυόμενη δραστηριότητα ούτε το μέτρο ενίσχυσης αντιβαίνουν στο περιβαλλοντικό δίκαιο της ΕΕ.

Οι επιλέξιμες ΜΚΟ θα μπορούν να υποβάλλουν αιτήσεις επανεξέτασης τελικών αποφάσεων για κρατικές ενισχύσεις με τις οποίες εγκρίνονται ενισχύσεις που κοινοποίησαν κράτη μέλη, με χρόνο έναρξης δύο μήνες από τη δημοσίευση των τροποποιήσεων του εκτελεστικού κανονισμού στην Επίσημη Εφημερίδα.

Αιτήσεις μπορούν επίσης να υποβάλλονται σε σχέση με τελικές αποφάσεις που επιτρέπουν μη κοινοποιηθείσες ενισχύσεις, όταν η απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας βάσει του άρθρου 108 παράγραφος 2 της Συνθήκης εκδόθηκε μετά τη δημοσίευση των τροποποιήσεων του εκτελεστικού κανονισμού στην Επίσημη Εφημερίδα.

Το τέταρτο τρίμηνο του 2025 η Επιτροπή θα δημοσιεύσει στον ιστότοπό της Κατευθυντήριες Γραμμές σχετικά με την εφαρμογή των νέων αυτών κανόνων, οι οποίες θα περιλαμβάνουν τις επιμέρους προϋποθέσεις βάσει των οποίων θα τεκμηριώνεται ότι ένα μέτρο κρατικών ενισχύσεων συνδέεται με ορισμένο κανόνα της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.