Μέτρα αναδιάρθρωσης της SAS – SA.110687 & SA.110688

Η Scandinavian Airlines System AB (SAS) είναι μία αεροπορική εταιρεία που δραστηριοποιείται στη Δανία, τη Σουηδία και τη Νορβηγία. Έχοντας ως κύριο κόμβο της τον αερολιμένα της Κοπεγχάγης, η εταιρεία εκτελεί περίπου τα 2/3 των δρομολογίων της ευρύτερης περιοχής της Σκανδιναβίας. Την ίδια στιγμή, η δραστηριότητά της αντιπροσωπεύει περίπου το 30% της διεθνούς επιβατικής κίνησης της Δανίας και το 25% της Σουηδίας. Για τους λόγους αυτούς, η εταιρεία θεωρείται κομβική για τη συνδεσιμότητα της περιοχής.

Το 2020, η SAS βρέθηκε προ του κινδύνου αφερεγγυότητας, μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού και των συνακόλουθων ταξιδιωτικών περιορισμών. Το ίδιο έτος, η Δανία και η Σουηδία κοινοποίησαν στην Επιτροπή ad hoc ενισχύσεις ανακεφαλαιοποίησης της εταιρείας, ύψους περί το 1.000.000.000 ευρώ. Το μέτρο περιελάμβανε δύο υπο-μέτρα ανακεφαλαιοποίησης της SAS: α) την εγγραφή των δύο κρατών σε υβριδικά κρατικά ομόλογα και β) την εγγραφή των δύο κρατών σε νέες κοινές μετοχές.

Η Επιτροπή, με τις αποφάσεις SA.57543/2020 (Δανία) και SA.58342/2020 (Σουηδία), είχε εγκρίνει τα μέτρα με βάση το Προσωρινό Πλαίσιο 2020 λόγω κορωνοϊού. Μετά από προσφυγή της αεροπορικής εταιρείας Ryanair, το ΓεΔΕΕ, με την απόφαση της 10ης Μαΐου 2023, Τ-238/21, ακύρωσε τις εν λόγω αποφάσεις της Επιτροπής, κρίνοντας ότι δεν ανταποκρίνονταν στο σύνολο των όρων που έθετε το Προσωρινό Πλαίσιο 2020. Ειδικότερα, επεσήμανε, μεταξύ άλλων, την απουσία ενός μηχανισμού κλιμάκωσης για την αύξηση της αμοιβής του κράτους ή εναλλακτικού μηχανισμού που οδηγεί στο ίδιο αποτέλεσμα, όπως προβλέπει το Προσωρινό Πλαίσιο.

Κατόπιν της εν λόγω απόφασης, τον Νοέμβριο του 2023, η Επιτροπή ενέκρινε εκ νέου το δανέζικο και το σουηδικό μέτρο, υπό τον όρο να τεθεί σε εφαρμογή εντός δύο μηνών από την κοινοποίηση των εγκριτικών αποφάσεων ένας μηχανισμός κλιμάκωσης για την αύξηση της αμοιβής των δύο κρατών, σε συμμόρφωση προς την κρίση του ΓεΔΕΕ (SA.57543/2023 και SA.58342/2023).

Εν τω μεταξύ, ήδη από το 2022 η SAS είχε υποβάλει αίτηση για συλλογική διαδικασία αφερεγγυότητας. Στο πλαίσιο αυτό, η SAS έπρεπε να αναδιοργανώσει τις δραστηριότητές της και η Σουηδία και η Δανία υπέβαλαν στην Επιτροπή σχέδιο αναδιάρθρωσης συνοδευόμενο από μέτρα κρατικών ενισχύσεων. Το σχέδιο περιελάμβανε μια δέσμη μέτρων για τον εξορθολογισμό του στόλου της SAS, τη βελτιστοποίηση του δικτύου της, τη μείωση του κόστους, των οικονομικών επιβαρύνσεων και την αύξηση των εσόδων. Το σχέδιο, το οποίο υποστηρίζεται με νέες ενισχύσεις από τη Σουηδία και τη Δανία, ύψους 1.300.000.000 ευρώ, διαφόρων μέσων και ποσών, θεωρήθηκε απαραίτητο για να καταστεί η SAS και πάλι βιώσιμη, μετά τη βραδύτερη από την αναμενόμενη ανάκαμψη της ζήτησης αεροπορικών ταξιδιών εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού και τις δυσμενείς επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία.

Η Επιτροπή ενέκρινε το σχέδιο αναδιάρθρωσης και τα συνοδευτικά μέτρα κρατικών ενισχύσεων βάσει των Κατευθυντηρίων Γραμμών 2014 για τη διάσωση και αναδιάρθρωση μη χρηματοπιστωτικών προβληματικών επιχειρήσεων. Ειδικότερα, διαπίστωσε ότι: α) η ενίσχυση συμβάλλει στην ανάπτυξη αερομεταφορών εντός, προς και από τη Σκανδιναβία, διασφαλίζοντας την αεροπορική σύνδεση που διαφορετικά θα κινδύνευε με απομακρυσμένα νησιά και άλλες τοποθεσίες, καθώς και τη διεθνή σύνδεση της Σουηδίας και της Δανίας με τα άλλα κράτη μέλη και άλλους διεθνείς προορισμούς, β) η ενίσχυση συμβάλλει έτσι στην αποφυγή δυσχερειών και αποτυχίας της αγοράς, επιτρέποντας στην SAS να επιστρέψει στη βιωσιμότητα μέσω της εφαρμογής του σχεδίου αναδιάρθρωσής της, γ) τα μέτρα αναδιάρθρωσης αντιμετωπίζουν τους κύριους λόγους των οικονομικών δυσκολιών της SAS, ιδίως μέσω της μείωσης του χρέους της, της βελτιστοποίησης του στόλου και του δικτύου της και της μείωσης του κόστους, χωρίς τα οποία η SAS, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία συλλογικής αφερεγγυότητας τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη Σουηδία, θα εκκαθαριζόταν σχεδόν σίγουρα, δ) η ενίσχυση είναι αναλογική, καθώς η SAS συνεισφέρει ίδια κεφάλαια περί τα 4.100.000.000 ευρώ, κυρίως με τη μορφή νέων μετοχών και νέου μετατρέψιμου χρέους από κοινοπραξία ιδιωτών επενδυτών του χρηματοπιστωτικού και βιομηχανικού τομέα και, επίσης, με διαγραφές χρεών και χρηματοδοτικές μισθώσεις αεροσκαφών, ε) περισσότεροι από 200 000 υφιστάμενοι μέτοχοι της SAS και πιστωτές μειωμένης εξασφάλισης συμβάλλουν δεόντως στον επιμερισμό των βαρών μειώνοντας το ποσό της ενίσχυσης, εφόσον όλες οι μετοχές ή τα χρεόγραφα μειωμένης εξασφάλισης που κατέχουν σχεδιάζεται να διαγραφούν πλήρως, στ) η ενίσχυση συνοδεύεται από εγγυήσεις για τον περιορισμό των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού, διότι δεσμεύουν τη SAS να μειώσει την παρουσία της στη συνολική αγορά αερομεταφορών μέσω μειωμένου στόλου, εκποίησης περιουσιακών στοιχείων και απελευθέρωσης σημαντικού αριθμού χρονοθυρίδων σε σημαντικούς αερολιμένες της ΕΕ.

Στη βάση αυτή, η Επιτροπή ενέκρινε τα μέτρα αναδιάρθρωσης της SAS.