Κρατικές ενισχύσεις για τις ΥΓΟΣ

Μετά από εκτενείς δημόσιες διαβουλεύσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέσπισε τελικά στις 20.12.2011 μία αναθεωρημένη δέσμη κανόνων της ΕΕ, η οποία αντικαθιστά τη λεγόμενη δέσμη «Monti-Kroes» του Ιουλίου 2005 και αφορά στην αξιολόγηση των δημόσιων αντισταθμίσεων για υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος (ΥΓΟΣ). Η νέα δέσμη αποσαφηνίζει τις βασικές αρχές για τις αντισταθμίσεις στις ΥΓΟΣ και το πότε αυτές συνιστούν κρατική ενίσχυση, εισάγει μια διαφοροποιημένη και αναλογική προσέγγιση με απλοποιημένους κανόνες για τις ΥΓΟΣ που είναι μικρής κλίμακας, τοπικές ή επιδιώκουν κοινωνικό σκοπό, και παράλληλα λαμβάνει καλύτερα υπόψη τα ζητήματα ανταγωνισμού στις υποθέσεις μείζονος σημασίας.

Η νέα δέσμη περιλαμβάνει τέσσερα νομοθετικά κείμενα, τρία εκ των οποίων εγκρίθηκαν από την Επιτροπή και τα οποία θα εφαρμόζονται από όλες τις αρχές (εθνικές, περιφερειακές, τοπικές) που χορηγούν αντιστάθμιση για την παροχή ΥΓΟΣ. Το τέταρτο κείμενο αφορά την πρόταση εκ μέρους της Επιτροπής ενός σχεδίου Κανονισμού για τις μικρής κλίμακας ΥΓΟΣ. Όλα τα κείμενα δημοσιεύθηκαν στην Επίσημη Εφημερίδα ΕΕ στις 11.01.2012. Αναλυτικά τα κείμενα αυτά είναι τα εξής:

(α) Νέα Ανακοίνωση [ΕΕ 2012 C 8/4], η οποία αποσαφηνίζει τις βασικές έννοιες της κρατικής ενίσχυσης που είναι σχετικές με τις ΥΓΟΣ, όπως οι έννοιες της επιχείρησης, της ΥΓΟΣ, της οικονομικής δραστηριότητας, της σύγκλισης μεταξύ των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων και της απουσίας ενίσχυσης, κ.λ.π.

(β) Αναθεωρημένη Απόφαση [ΕΕ 2012 L 7/3], που αντικαθιστά την Απόφαση 2005/842/ΕΚ της Επιτροπής [ΕΕ 2005 L 312/67] και η οποία απαλλάσσει τα κράτη μέλη από την υποχρέωση να κοινοποιούν την αντιστάθμιση δημόσιας υπηρεσίας για ορισμένες κατηγορίες ΥΓΟΣ στην Επιτροπή. Η εξαίρεση από την κοινοποίηση περιλαμβάνει, σε γενικά πλαίσια, τις αντισταθμίσεις για την παροχή ΥΓΟΣ από νοσοκομεία, για την εξυπηρέτηση κοινωνικών αναγκών και για αεροπορικές και ακτοπλοϊκές συνδέσεις με νησιά, καθώς και για αεροδρόμια και λιμάνια, με μικρή επιβατική κίνηση. Οι υπηρεσίες αυτές απαλλάσσονται της κοινοποίησης ανεξάρτητα από το ύψος του ποσού της αντιστάθμισης που έχουν λάβει. Αντίθετα, άλλες δραστηριότητες ΥΓΟΣ που δεν εμπίπτουν στις παραπάνω υπηρεσίες και οι οποίες δεν εντάσσονται στον τομέα των μεταφορών μπορούν επίσης να τύχουν της απαλλαγής, υπό τον όρο ότι το ποσό της αντιστάθμισης δεν ξεπερνά τα 15 εκατ. ευρώ ετησίως.

(γ) Αναθεωρημένο Πλαίσιο [ΕΕ 2012 C 8/15], το οποίο αντικαθιστά το μέχρι σήμερα ισχύον της 29ης Νοεµβρίου 2005 [ΕΕ 2005 C 297/4] και αναφέρεται στην αξιολόγηση αντισταθμίσεων σημαντικού ποσού, οι οποίες δεν καλύπτονται από την προαναφερθείσα Απόφαση. Οι περιπτώσεις αυτές πρέπει να κοινοποιούνται στην Επιτροπή και μπορούν να κηρυχθούν συμβατές, μόνον εφόσον πληρούν ορισμένα κριτήρια. Οι νέοι κανόνες εισάγουν, ειδικότερα, ακριβέστερη μεθοδολογία για τον καθορισμό του ποσού της αντιστάθμισης, την απαίτηση για τα κράτη μέλη να θεσπίσουν κίνητρα αποδοτικότητας στο πλαίσιο των μηχανισμών αντιστάθμισης, την απαίτηση συμμόρφωσης προς τους κανόνες της ΕΕ περί δημοσίων συμβάσεων και την ίση μεταχείριση των παρόχων της ίδιας υπηρεσίας για τον καθορισμό της αντιστάθμισης. Επίσης, προβλέπεται ότι η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν μέτρα για τον περιορισμό των αντιανταγωνιστικών επιπτώσεων ορισμένων αντισταθμίσεων με ιδιαίτερα ισχυρή δυναμική στην στρέβλωση του ανταγωνισμού εντός της εσωτερικής αγοράς.

Ως ημερομηνία έναρξης της ισχύος της Απόφασης και του Πλαισίου ορίστηκε η 31.01.2012.

(δ) Τέλος, η Επιτροπή, στο πλαίσιο περιορισμού της γραφειοκρατίας για τις μικρής κλίμακας ΥΓΟΣ, εξέδωσε ένα σχέδιο Κανονισμού σχετικά με τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας για την παροχή υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος, το οποίο εγκρίθηκε με σχετική Ανακοίνωση της Επιτροπής [ΕΕ 2012 C 8/23]. Στο σχέδιο προτείνεται ο καθορισμός ενός ελάχιστου ποσού αντιστάθμισης, κάτω από το οποίο το μέτρο θα θεωρείται ότι δεν περιλαμβάνει στοιχείο ενίσχυσης. Το ελάχιστο αυτό ποσό καθορίζεται, βάσει του σχεδίου του Κανονισμού, σε 500.000 ευρώ ανά τριετία. Το σχέδιο Κανονισμού de minimis τέθηκε σε διαβούλευση για περίοδο ενός μήνα από την δημοσίευση της Ανακοίνωσης της Επιτροπής (11.01.2012) και αναμένεται να εγκριθεί την άνοιξη του 2012, μετά από τελικό γύρο διαβουλεύσεων.

Η νέα νομοθετική δέσμη ΥΓΟΣ (τα τρία ήδη υιοθετηθέντα κείμενα και το σχέδιο του Κανονισμού de minimis) έχει αναρτηθεί στη διεύθυνση:

http://ec.europa.eu/competition/state_aid/legislation/sgei.html