Ενισχύσεις προς σουηδικές αεροπορικές εταιρίες λόγω κορωνοϊού – ΓεΔΕΕ T-238/20

Η Σουηδία κοινοποίησε στην Επιτροπή ένα καθεστώτος εγγυήσεων δανείων για τις αεροπορικές εταιρίες που κατέχουν άδεια εκδοθείσα από το εν λόγω κράτος μέλος, σύμφωνα με το άρθρο 3 του Καν. 1008/2008 για την εκμετάλλευση των αεροπορικών γραμμών στην Κοινότητα, και που εξασφαλίζουν τη συνδεσιμότητα της χώρας σε τακτική βάση. Σκοπός του εν λόγω καθεστώτος είναι η προστασία της βιωσιμότητας των συγκεκριμένων αεροπορικών εταιριών από το εξαιρετικό γεγονός της πανδημίας του κορωνοϊού, ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν να ασκούν τις δραστηριότητές τους τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά την πανδημία. Από το καθεστώς αυτό αποκλείονται οι αεροπορικές εταιρίες που διαθέτουν άδεια εκμετάλλευσης εκδοθείσα σε άλλο κράτος μέλος ή που η κύρια δραστηριότητά τους συνίσταται στην εκμετάλλευση μη τακτικών αεροπορικών γραμμών μεταφοράς επιβατών από και προς τη Σουηδία. Το μέγιστο ύψος των εγγυημένων δανείων ορίστηκε σε 5 δισεκατομμύρια σουηδικές κορώνες (SEK) και η εγγύηση αφορά επενδυτικά δάνεια και δάνεια για κεφάλαια κίνησης που χορηγούνται το αργότερο μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2020 και έχουν μέγιστη διάρκεια έξι ετών.

Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι το επίμαχο μέτρο αποτελεί κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παρ. 1 ΣΛΕΕ και το ενέκρινε σύμφωνα με το Προσωρινό Πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων 2020 λόγω κορωνοϊού, το οποίο βασίζεται στο άρθρο 107 παρ. 3β ΣΛΕΕ για την άρση σοβαρής διαταραχής στην οικονομία κράτους μέλους (SA.56812/2020). Ειδικότερα, η Επιτροπή έκρινε ότι τα κριτήρια επιλεξιμότητας για την υπαγωγή ορισμένων μόνον αεροπορικών εταιριών στο πεδίο εφαρμογής του επίμαχου μέτρου είναι πρόσφορα για την επίτευξη του επιδιωκόμενου κατά το άρθρο 107 παρ. 3β ΣΛΕΕ σκοπού. Περαιτέρω, η Επιτροπή έκρινε ότι το επίμαχο καθεστώς είναι αναγκαίο, κατάλληλο και σύμφωνο με την αρχή της αναλογικότητας για την άρση σοβαρής διαταραχής της σουηδικής οικονομίας και ότι πληροί όλους τους σχετικούς όρους του κεφαλαίου 3.2 του Προσωρινού Πλαισίου 2020 για τις ενισχύσεις υπό μορφή εγγυήσεων δανείων.

Η αεροπορική εταιρία Ryanair DAC άσκησε προσφυγή ακύρωσης κατά της απόφασης αυτής ενώπιον του ΓεΔΕΕ, υποστηρίζοντας ότι τα κριτήρια επιλεξιμότητας για την υπαγωγή στο προαναφερόμενο καθεστώς ενισχύσεων παραβιάζουν την αρχή της ίσης μεταχείρισης και της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, την αρχή της αναλογικότητας, καθώς και ότι η Επιτροπή όφειλε, πριν εγκρίνει το μέτρο, να προβεί σε στάθμιση των θετικών και αρνητικών αποτελεσμάτων της ενίσχυσης στον ανταγωνισμό και στο εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών.

Όσον αφορά την αρχή της ίσης μεταχείρισης και της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, το ΓεΔΕΕ επισήμανε, αρχικά, ότι το κριτήριο της κατοχής άδειας από τις σουηδικές αρχές, συνεπάγεται διαφορετική μεταχείριση των αεροπορικών εταιριών που έχουν την κύρια εγκατάστασή τους στη Σουηδία και εκείνων που έχουν την κύρια εγκατάστασή τους σε άλλο κράτος μέλος, αλλά εκτελούν πτήσεις προς ή από τη Σουηδία. Συναφώς, το ΓεΔΕΕ σημείωσε ότι, ακόμη και εάν θεωρηθεί ότι η διαφορετική αυτή μεταχείριση συνιστά δυσμενή διάκριση λόγω ιθαγένειας κατά την έννοια του άρθρου 18 εδ. α΄ ΣΛΕΕ, θα πρέπει, εν προκειμένω, να εξεταστεί εάν μία τέτοια διάκριση δύναται να επιτραπεί υπό το πρίσμα του άρθρου 107 παρ. 3β ΣΛΕΕ. Συγκεκριμένα, το ΓεΔΕΕ σημείωσε ότι, εφόσον το κριτήριο που συνεπάγεται διάκριση λόγω ιθαγένειας αποδειχθεί κατάλληλο για την επιδίωξη του σκοπού του άρθρου 107 παρ. 3β ΣΛΕΕ και δεν υπερβαίνει το αναγκαίο μέτρο, δεν τίθεται ζήτημα παραβίασης της αρχής της αναλογικότητας.

Στην υπό κρίση περίπτωση, το ΓεΔΕΕ έκρινε ότι το κριτήριο της κατοχής άδειας των σουηδικών αρχών διασφαλίζει κάποια σταθερότητα όσον αφορά την παρουσία των εν λόγω εταιριών στη Σουηδία, τουλάχιστον από διοικητικής και χρηματοοικονομικής άποψης, γεγονός που επιτρέπει στις αρχές του κράτους μέλους που χορηγούν την ενίσχυση να ελέγχουν τον τρόπο με τον οποίο η ενίσχυση αυτή χρησιμοποιείται από τους δικαιούχους. Εξάλλου, βάσει του Καν. 1008/2008, το εν λόγω κράτος μέλος υποχρεούται να διενεργεί οικονομικούς ελέγχους στους κατόχους των αδειών που έχει χορηγήσει το ίδιο. Με αυτόν τον τρόπο, όπως διαπίστωσε το ΓεΔΕΕ, διασφαλίζεται ένας ειδικός και σταθερός δεσμός μεταξύ της αεροπορικής εταιρίας και του κράτους μέλους ο οποίος εξυπηρετεί τους σκοπούς του άρθρου 107 παρ. 3β ΣΛΕΕ, ενώ η επιπλέον προϋπόθεση που έθεσε η Σουηδία περί εκτέλεσης τακτικών πτήσεων από και προς αυτήν εγγυάται, κατά το ΓεΔΕΕ, τη σταθερή και διαρκή παρουσία της δικαιούχου επιχείρησης στο εν λόγω κράτος μέλος και στο μέλλον, ώστε η τελευταία να μπορεί να συνδράμει στην ανάκαμψη της οικονομίας του. Επιπλέον, το ΓεΔΕΕ επισήμανε ότι η Επιτροπή δεν υποχρεούται να λαμβάνει υπόψη της και να αξιολογεί όλα τα πιθανά εναλλακτικά μέτρα, εφόσον το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος εκθέτει επαρκώς και εμπεριστατωμένα τους λόγους που δικαιολογούν τη θέσπιση του συγκεκριμένου μέτρου.

Αναφορικά με την υποχρέωση της Επιτροπής να προβεί σε στάθμιση των αποτελεσμάτων του μέτρου στον ανταγωνισμό και το εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών, το ΓεΔΕΕ έκρινε ότι, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 107 παρ. 3β ΣΛΕΕ, το μέτρο θεωρείται κατά τεκμήριο ότι λαμβάνεται προς το συμφέρον της Ένωσης, οπότε η διάταξη αυτή δεν επιβάλλει στην Επιτροπή την υποχρέωση να προβεί σε στάθμιση των θετικών και αρνητικών αποτελεσμάτων της ενίσχυσης στον ανταγωνισμό και στο ενδοενωσιακό εμπόριο, όπως οφείλεται βάσει της παρ. 3γ του ίδιου άρθρου. Ειδικότερα, το ΓεΔΕΕ έκρινε ότι το γεγονός ότι ένα κράτος μέλος επιτυγχάνει την άρση σοβαρής διαταραχής της οικονομίας του δεν μπορεί, κατ’ ουσίαν, παρά να ωφελήσει γενικά την Ένωση και, ειδικότερα, την εσωτερική αγορά. Περαιτέρω, το ΓεΔΕΕ σημείωσε ότι το Προσωρινό Πλαίσιο 2020 λόγω κορωνοϊού δεν περιέχει καμία σχετική διάταξη που να επιβάλει τέτοια υποχρέωση στην Επιτροπή κατά την αξιολόγηση της συμβατότητας των μέτρων που έχουν σχεδιαστεί βάσει αυτού.

Κατόπιν των ανωτέρω, το ΓεΔΕΕ επικύρωσε την απόφαση της Επιτροπής και απέρριψε την προσφυγή της Ryanair, καταδικάζοντάς τη στα δικαστικά έξοδα.

https://curia.europa.eu/juris/liste.jsf?num=T-259/20