Τα κράτη μέλη επιλέγουν ελεύθερα τους δικαιούχους ενισχύσεων, στο πλαίσιο του άρθρου 107(2)(β) ΣΛΕΕ, χωρίς να υποχρεούνται σε ενίσχυση όλων των πληγέντων από έκτακτο γεγονός.Και οι προβληματικές επιχειρήσεις μπορούν να είναι δικαιούχοι αποζημίωσης.
Ελευθερία επιλογής του δικαιούχου αποζημίωσης – T-111/21
Στις 13 Νοεμβρίου 2020, η Κροατία κοινοποίησε στην Επιτροπή μέτρο ενίσχυσης της αεροπορικής εταιρείας, Croatia Airlinesd.d. Το μέτρο, προϋπολογισμού 11,7 εκατομμυρίων ευρώ, είχε τη μορφή άμεσης επιχορήγησης προς την εταιρεία και αποσκοπούσε στην αποκατάσταση της ζημίας που υπέστη, λόγω της επιβολής ταξιδιωτικών περιορισμών στο πλαίσιο αντιμετώπισης της πανδημίας του κορωνοϊού. Η αποζημίωση θα κάλυπτε τις ζημίες που κατεγράφησαν κατά την περίοδοαπό 19 Μαρτίου έως 30 Ιουνίου 2020.
Η Επιτροπή, με την απόφασή της, SA.55373, έκρινε την ενίσχυση συμβατή με το άρθρο 107, παράγραφος 2, στοιχείο β’ ΣΛΕΕ, αξιολογώντας, μεταξύ άλλων, ότι η εταιρεία είχε μειώσει κατά 77% τις πτήσεις της για το εν λόγω χρονικό διάστημα, συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, έχοντας απώλειες εσόδων περί τα 53,2 εκατομμύρια ευρώ και καθαρή ζημία περί τα 14,6 εκατομμύρια ευρώ.
Η αεροπορική εταιρεία Ryanair προσέφυγε στο ΓεΔΕΕ, επικαλούμενη ότι επηρεάζεται άμεσα από την ενίσχυση, ως ανταγωνίστρια της Croatia Airlines. Η Ryanair ισχυρίστηκε, μεταξύ άλλων, ότι η Επιτροπή δεν διέκρινε τις ζημίες που προκλήθηκαν στην Croatia Airlinesαπό τα περιοριστικά ταξιδιωτικά μέτρα και εκείνες που προέρχονται από υφιστάμενα οικονομικά προβλήματα της εταιρείας. Το Δικαστήριοεπεσήμανε αρχικά ότι, για να χορηγηθεί αποζημίωση, προϋποτίθεται ότι το ζημιογόνο γεγονός αποτελεί την καθοριστική αιτία της ζημίας και ευθύνεται άμεσα για την πρόκλησή της. Άμεση σύνδεση μεταξύ του περιοριστικού μέτρου και της ζημίας συντρέχει, όταν η ζημία αποτελεί άμεση συνέπεια του μέτρου, χωρίς να εξαρτάται από την παρεμβολή άλλων αιτιών.
Στη βάση αυτή, και παρά την ύπαρξη υφιστάμενων ζημιών της Croatia Airlines ήδη από τα έτη 2018 και 2019. Το ΓεΔΕΕ σημείωσε ότι η προσφεύγουσα δεν κατάφερε να αποδείξει πως η μέθοδος που χρησιμοποίησε η Επιτροπή για τον υπολογισμό της ζημίας δεν ήταν κατάλληλη για να διασφαλιστεί ότι η ενίσχυση αντιστάθμιζε μόνοντις ζημίες που υπέστη η Croatia Airlines, λόγω των νομοθετικών ταξιδιωτικών περιορισμών και όχι τις ζημίες που προέρχονται από άλλες αιτίες. Το ΓεΔΕΕ διευκρίνισε, μάλιστα, ότι ακόμη κι αν η Croatia Airlines χαρακτηριζόταν ως «προβληματική επιχείρηση», κατά την έννοια του Κεφαλαίου 2.2. των Κατευθυντηρίων Γραμμών σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωση και αναδιάρθρωση μη χρηματοπιστωτικών προβληματικών επιχειρήσεων, η διαπίστωση αυτή δε συνεπάγεται αφ’ εαυτήότι συντρέχει υπεραντιστάθμιση της εταιρείας, δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις που τελούν σε τέτοιο καθεστώς μπορούν εξίσου να είναι δικαιούχοι ενισχύσεων στη βάση του άρθρου 107(2)(β) ΣΛΕΕ.
Κεντρικό ζήτημα που προέκυψε από την επιχειρηματολογία της Ryanair ήταν εάν οι ενισχύσεις στο πλαίσιο της αποζημίωσης για τις ζημίες που προκλήθηκαν σε αεροπορικές εταιρείες λόγω του κορωνοϊού, έπρεπε να χορηγηθούν σε όλες τις αεροπορικές εταιρείες που εθίγησαν από τα νομοθετικά περιοριστικά μέτρα. Το ΓεΔΕΕ έκρινε ότι δεν προκύπτει υποχρέωση αποκατάστασης των ζημιών που προκλήθηκαν από την πανδημία του κορωνοϊού και σε άλλες αεροπορικές εταιρείες, παρά μόνονη υποχρέωση να ελεγχθεί η τήρηση των προϋποθέσεων νόμιμης χορήγησης της ενίσχυσης στον δικαιούχο. Το άρθρο 107(2)(β) ΣΛΕΕ δεν υποχρεώνει τα κράτη σε αποκατάσταση του συνόλου των ζημιών που προκλήθηκαν από έκτακτο γεγονός.Συνεπώς,τα κράτη δεν υποχρεούνται ούτε και να χορηγούν υποχρεωτικά ενισχύσεις σε όλες τις επιχειρήσεις που ζημιώνονται από τα περιοριστικά μέτρα.
Στη βάση αυτή, κρίθηκε ότι το μέτρο δεν παραβιάζει την αρχή απαγόρευσης των διακρίσεων. Το ΓεΔΕΕ επεσήμανε ότι, από τη φύση της, η ad hoc ατομική ενίσχυση ωφελεί έναν μόνο δικαιούχο, αποκλείοντας άλλες επιχειρήσεις, ακόμη κι αν πράγματι βλάπτονται εξίσου από το έκτακτο γεγονός. Σημαντικά στοιχεία για την εν λόγω κρίση αποτέλεσαν αφενός ο ουσιώδης ρόλος της Croatia Airlines για τις αερογραμμές της Κροατίας, και αφετέρου οι αυξημένες, σε σχέση με άλλες εταιρείες, επιπτώσεις που είχε η πανδημία του κορωνοϊού για την εταιρεία. Ακριβώς στη βάση αυτού του ρόλου της Croatia Airlines, το μέτρο κρίθηκε σύμφωνο με την αρχή της αναλογικότητας και η αιτιολογία της Επιτροπής πλήρως νόμιμη.
Κατόπιν των ανωτέρω το ΓεΔΕΕ επικύρωσε την απόφαση της Επιτροπής και καταδίκασε την προσφεύγουσα στα δικαστικά της έξοδα.