Η Επιτροπή ενέκρινε την πορτογαλική ενίσχυση για την πώληση της Novo Banco, καθώς την έκρινε σύμφωνη με την Τραπεζική Ανακοίνωση 2013. Τα μέτρα ενίσχυσης θα επιτρέψουν στον νέο ιδιοκτήτη της να θέσει σε εφαρμογή το νέο, φιλόδοξο σχέδιο αναδιάρθρωσης, προκειμένου να διασφαλισθεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της τράπεζας
Έγκριση πορτογαλικού σχεδίου αναδιάρθρωσης για τη Novo Banco – SA.49275
Τον Αύγουστο του 2014, οι πορτογαλικές αρχές αποφάσισαν να προβούν σε εκκαθάριση της τράπεζας Banco Espirito Santo (BES), σύμφωνα με το ισχύον πορτογαλικό πλαίσιο εξυγίανσης. Προκειμένου να επιτύχουν μία τακτική εκκαθάριση, οι πορτογαλικές αρχές σχεδίασαν μία σειρά από μέτρα ενίσχυσης, περιλαμβανομένης της χορήγησης κρατικής ενίσχυσης για τη μεταβίβαση ορισμένων περιουσιακών στοιχείων της προς έναν ενδιάμεσο φορέα – το πιστωτικό ίδρυμα Novo Banco.
Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή ενέκρινε αυτά τα μέτρα ενίσχυσης, καθώς έκρινε ότι συνάδουν με την Τραπεζική Ανακοίνωση του 2013. Οι μέτοχοι της BES και οι κάτοχοι χρεογράφων μειωμένης εξασφάλισης συμμετείχαν πλήρως (σχεδόν 7 εκατ. €) στα έξοδα της εκκαθάρισης, σύμφωνα και με τις απαιτήσεις κατανομής βαρών, περιορίζοντας, έτσι, το ποσό του κρατικού κεφαλαίου που θα χρειαζόταν ο ενδιάμεσος φορέας. Ένα ακόμη στοιχείο, που συνέβαλε στην έγκριση της Επιτροπής, ήταν η δέσμευση των πορτογαλικών αρχών να πωλήσουν τον ενδιάμεσο φορέα Novo Banco, περιορίζοντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, τις στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό. Αυτό σημαίνει ότι με την πώληση της Novo Banco ολοκληρωνόταν η εκκαθάριση της BES.
Η Επιτροπή εξέτασε τρία ζητήματα υπό το πρίσμα των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις: α) τον βαθμό ανταγωνιστικότητας της διαδικασίας πώλησης του ενδιάμεσου φορέα, β) τα πορτογαλικά σχέδια χορήγησης επιπλέον κρατικής ενίσχυσης για την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης της BES και της πώλησης του ενδιάμεσου φορέα, και γ) τη βιωσιμότητα του φορέα που θα προκύψει από την πώληση της Novo Banco.
Ειδικότερα:
α) Βαθμός ανταγωνιστικότητας της διαδικασίας πώλησης
Σύμφωνα με την απόφαση της Επιτροπής του 2014, οι πορτογαλικές αρχές δεσμεύτηκαν να ακολουθήσουν μία ανοικτή και ανταγωνιστική διαδικασία πώλησης του ενδιάμεσου φορέα, Novo Banco. Η διαδικασία της πώλησης και της επιλογής της βέλτιστης προσφοράς αποτελούσε αποκλειστική υπευθυνότητα των πορτογαλικών αρχών.
Τον Μάρτιο του 2017, οι πορτογαλικές αρχές ανακοίνωσαν ότι είχαν υπογράψει συμφωνία μεταβίβασης των μετοχών σε μία εταιρεία επενδύσεων ιδιωτικών κεφαλαίων, τη Lone Star, με πιθανή χορήγηση μέτρων κρατικών ενισχύσεων. Η Επιτροπή επιβεβαίωσε ότι η διαδικασία που ακολουθήθηκε για την πώληση της Novo Banco ήταν πράγματι ανοικτή και ανταγωνιστική, προσφέροντας ίδιες συνθήκες σε όλους τους υποψήφιους αγοραστές και ότι οι πορτογαλικές αρχές επέλεξαν την καλύτερη δυνατή προσφορά, αυτή της Lone Star.
β) Επιπλέον μέτρα για την ολοκλήρωση της διαδικασίας εκκαθάρισης της BES και την προώθηση της πώλησης του ενδιάμεσου φορέα Novo Banco
Ο ιδιώτης (ενν. η Lone Star) διαπραγματεύθηκε και κατέληξε σε συμφωνία με τις πορτογαλικές αρχές σχετικά με τις συνθήκες πώλησης της Novo Banco. Συγκεκριμένα:
– η Lone Star θα εισφέρει 1 δισ. € σε κεφάλαιο στη Novo Banco και δεσμευόταν να εφαρμόσει σε βάθος αναδιάρθρωση της τράπεζας. Επιπλέον, η Novo Banco σχεδιάζει να λάβει 400 εκατ. € από την αγορά, εκδίδοντας κεφαλαιακά μέσα κατηγορίας 2.
Από την άλλη, το πορτογαλικό Ταμείο Εξυγίανσης συμφώνησε ότι:
– όταν και εάν ο δείκτης κεφαλαίου μειωθεί κάτω από ένα όριο, λόγω ζημιών σε χαρτοφυλάκιο με ιστορικά στοιχεία του ενεργητικού, θα συνεισφέρει κεφάλαιο έως του ποσού των 3,89 δισ. €,
– εάν η έκδοση κεφαλαιακών μέσων κατηγορίας 2 δεν μπορεί να ολοκληρωθεί με ιδιωτικά μέσα, θα καλύψει το υπόλοιπο.
Τέλος, μόνο στον βαθμό που οι κεφαλαιακές ανάγκες προκύψουν υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, οι οποίες δεν θα μπορούσαν να έχουν προβλεφθεί από τη Lone Star ή άλλους παίκτες στην αγορά, οι πορτογαλικές αρχές θα συνεισφέρουν περιορισμένα νέο κεφάλαιο.
Η αξιολόγηση της Επιτροπής έδειξε ότι οι μέτοχοι της BES και οι κάτοχοι χρεογράφων μειωμένης εξασφάλισης έχουν ήδη συμμετάσχει πλήρως στα έξοδα της εκκαθάρισης της BES, όπως απαιτείται από τους κανόνες κατανομής των βαρών. Επιπλέον, οι πορτογαλικές αρχές και η Lone Star υπέβαλαν ένα σχέδιο ευρείας αναδιάρθρωσης για τη Novo Banco, το οποίο περιλαμβάνει αρκετά μέτρα που περιορίζουν τις στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό, όπως οι εκποιήσεις δραστηριοτήτων σε δευτερεύοντες τομείς και η περαιτέρω περιστολή δαπανών, όπως επίσης και η ανάληψη δεσμεύσεων για την αποτροπή συμπεριφορών που στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό. Τέλος, τα ανώτατα διοικητικά στελέχη της Novo Banco υπόκεινται σε ανώτατο μισθολογικό όριο (το οποίο καλύπτει το συνολικό πακέτο αποζημίωσης και αντιστοιχεί στο δεκαπλάσιο του μέσου μισθού των υπαλλήλων της τράπεζας), όπως ορίζεται στους ενωσιακούς κανόνες κρατικών ενισχύσεων.
γ) Βιωσιμότητα του νέου φορέα
Με βάση το σχέδιο αναδιάρθρωσης, η Novo Banco θα προχωρήσει περαιτέρω τη λειτουργική της αναδιάρθρωση, ώστε να επικεντρωθεί στους κύριους τομείς της επιχειρηματικής της δραστηριότητας και να επιδιώκει την επίτευξη αυστηρών στόχων απόδοσης. Θα βελτιώσει, επίσης, τη διαχείριση πιστωτικών κινδύνων, ώστε να ενισχύσει τη φερεγγυότητα και την ανθεκτικότητά της.
Κατόπιν της από κοινού αξιολόγησης των ζητημάτων αυτών, η Επιτροπή κατέληξε ότι το σχέδιο αναδιάρθρωσης, σε συνδυασμό με τις αναληφθείσες δεσμεύσεις, αποκαθιστούν τη βιωσιμότητα της τράπεζας, ενώ της δίνουν τη δυνατότητα να ξεπεράσει τα ιστορικά βάρη της.
Συνεπώς, η Επιτροπή κατέληξε ότι τα πορτογαλικά μέτρα ενίσχυσης συνάδουν με τους ενωσιακούς κανόνες κρατικών ενισχύσεων.
Η μη εμπιστευτική έκδοση της απόφασης θα δημοσιευθεί με τον αριθμό υπόθεσης SA.49275 στο Μητρώο Κρατικών Ενισχύσεων στον ιστότοπο της ΓΔ Ανταγωνισμού, αφού διευθετηθούν τυχόν ζητήματα περί απορρήτου.