Δημόσια διαβούλευση για τις ΥΓΟΣ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε δημόσια διαβούλευση σχετικά με την εφαρμογή της νομοθετικής δέσμης του 2005 όσον αφορά τις Υπηρεσίες Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος (ΥΓΟΣ). Η δέσμη αυτή περιλαμβάνει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες η κρατική χρηματοδότηση των ΥΓΟΣ συμβιβάζεται με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Η δέσμη εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2005, μετά την καθοριστικής σημασίας απόφαση Altmark του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Οι δημόσιες υπηρεσίες διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στο ευρωπαϊκό κοινωνικό πρότυπο. Ασφαλώς ορισμένοι τομείς δραστηριότητας δεν μπορούν να αφήνονται μόνο στις δυνάμεις της αγοράς και τα κράτη μέλη διαθέτουν μεγάλη ελευθερία να αποφασίζουν ποιες υπηρεσίες πρέπει να θεωρούνται υπηρεσίες γενικού συμφέροντος. Στο πλαίσιο όμως της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι κατά την παροχή των υπηρεσιών αυτών τηρούνται οι κανόνες που θεσπίζει η Συνθήκη ώστε να αποφεύγονται στρεβλώσεις του ανταγωνισμού. Το γεγονός αυτό καθίσταται ακόμη σημαντικότερο σε μια περίοδο, όπως αυτή που διανύουμε, που η δημοσιονομική εξυγίανση αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για να ξεπεράσουμε την κρίση, να τονώσουμε την ανάπτυξη και να ενισχύσουμε την κοινωνική συνοχή», δήλωσε ο Joaquín Almunia, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής και Επίτροπος Ανταγωνισμού, προσθέτοντας: «η Επιτροπή θα προβεί σε ανοικτή αξιολόγηση προκειμένου να προσδιορίσει όσο πιο συγκεκριμένα γίνεται τα πλεονεκτήματα που προέκυψαν από τη δέσμη του 2005, αλλά φυσικά και τις δυσκολίες που ενδεχομένως επιφύλαξε η εφαρμογή της στα κράτη μέλη και στους ενδιαφερόμενους φορείς».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολογεί, λοιπόν, δημόσια διαβούλευση προκειμένου να αξιολογήσει την εφαρμογή της «δέσμης ΥΓΟΣ» του 2005. Σκοπός αυτής της νομοθετικής δέσμης είναι να αποσαφηνίσει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες η κρατική χρηματοδότηση των ΥΓΟΣ μπορεί να θεωρηθεί κρατική ενίσχυση συμβιβάσιμη με τους κανόνες της ΕΕ.

Η πολιτική ανταγωνισμού δεν εφαρμόζεται σε όλες τις υπηρεσίες γενικού συμφέροντος, αλλά μόνο σε εκείνες που έχουν «οικονομικό» χαρακτήρα, δηλαδή τις ΥΓΟΣ. Το δίκαιο της ΕΕ ορίζει ως «οικονομική» δραστηριότητα κάθε δραστηριότητα που συνίσταται στην προσφορά αγαθών ή/και υπηρεσιών σε δεδομένη αγορά, όπως για παράδειγμα στους τομείς των ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών.

Στην απόφασή του στην υπόθεση Altmark, το Δικαστήριο απεφάνθη ότι οι αντισταθμίσεις για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας συνιστούν κρατικές ενισχύσεις κατά την έννοια του άρθρου 107 παρ. 1 ΣΛΕΕ και, συνεπώς, υπόκεινται στον έλεγχο της Επιτροπής, εκτός αν πληρούνται τέσσερα σωρευτικά κριτήρια:

(1) Έχει ανατεθεί στον δικαιούχο σαφώς καθορισμένη αποστολή παροχής δημόσιας υπηρεσίας.

(2) Οι παράμετροι για τον υπολογισμό των αντισταθμιστικών πληρωμών καθορίζονται εκ των προτέρων με αντικειμενικότητα και διαφάνεια.

(3) Η αντιστάθμιση δεν υπερβαίνει το κόστος εκπλήρωσης των υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας αφαιρουμένων των εσόδων που προέρχονται από την παροχή της εν λόγω υπηρεσίας (η αντιστάθμιση ενδέχεται, ωστόσο, να περιλαμβάνει εύλογο κέρδος).

(4) Ο δικαιούχος επιλέγεται κατόπιν πρόσκλησης υποβολής προσφορών ή η αντιστάθμιση υπολογίζεται βάσει του κόστους εύρυθμα λειτουργούσας επιχείρησης επαρκώς εξοπλισμένης με τα μέσα που είναι αναγκαία για την παροχή της δημόσιας υπηρεσίας.
Μετά την απόφαση Altmark, η Επιτροπή εξέδωσε, τον Ιούλιο του 2005, τη «δέσμη ΥΓΟΣ», η οποία περιλαμβάνει τα ακόλουθα κείμενα:

(α) Απόφαση της Επιτροπής (βασιζόμενη στο άρθρο 106 παρ. 3 της ΣΛΕΕ), η οποία προσδιορίζει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες κρατικές ενισχύσεις με τη μορφή αντιστάθμισης δημόσιας υπηρεσίας μπορούν να θεωρηθούν συμβιβάσιμες με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις και να εξαιρεθούν από την υποχρέωση κοινοποίησης στην Επιτροπή. Η απόφαση εφαρμόζεται στα νοσοκομεία και στους οργανισμούς κοινωνικής κατοικίας ανεξαρτήτως του ποσού της αντιστάθμισης, καθώς και σε άλλους τομείς εφόσον το ύψος της αντιστάθμισης δεν υπερβαίνει τα 30 εκατ. ευρώ ετησίως και εφόσον ο ετήσιος κύκλος εργασιών του δικαιούχου δεν υπερβαίνει τα 100 εκατ. ευρώ. Η απόφαση καλύπτει επίσης αντισταθμίσεις που χορηγούνται στις εναέριες και τις ακτοπλοϊκές συνδέσεις με νησιά εντός της ΕΕ, καθώς και στα αεροδρόμια και τα λιμάνια, εφόσον η επιβατική τους κίνηση δεν υπερβαίνει συγκεκριμένα όρια.

(β) Πλαίσιο που καθορίζει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες αντισταθμίσεις που δεν καλύπτονται από την απόφαση μπορούν, παρά ταύτα, να θεωρηθούν συμβιβάσιμες με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις αφού προηγουμένως κοινοποιηθούν στην Επιτροπή και εξεταστούν από αυτήν. Δεν είναι αιτιολογημένες και κρίνονται ασυμβίβαστες με τους κανόνες της Συνθήκης για τις κρατικές ενισχύσεις αντισταθμίσεις που υπερβαίνουν το κόστος παροχής της δημόσιας υπηρεσίας ή χρησιμοποιούνται από εταιρίες σε άλλες αγορές ανοικτές στον ανταγωνισμό.

Η απόφαση και το πλαίσιο προβλέπουν την εκπόνηση από την Επιτροπή έκθεσης αξιολόγησης, η οποία θα βασίζεται στην γνώση της σχετικά με την λειτουργία της δέσμης, καθώς και στα αποτελέσματα ευρείας διαβούλευσης, την οποία διενήργησε λαμβάνοντας κυρίως ως βάση τις πληροφορίες που της διαβίβασαν τα κράτη μέλη στις εκθέσεις τους σχετικά με την εφαρμογή της απόφασης.

Η Επιτροπή δημοσίευσε τις εκθέσεις που έλαβε από τα κράτη μέλη σχετικά με την εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων, καθώς και ένα ερωτηματολόγιο που απευθύνεται στους παρόχους δημόσιων υπηρεσιών, στους χρήστες δημόσιων υπηρεσιών, στους ενδιαφερόμενους φορείς, στους πολίτες, καθώς και σε κάθε άλλο ενδιαφερόμενο. Τα αποτελέσματα της δημόσιας αυτής διαβούλευσης θα χρησιμεύσουν ως βάση για την αξιολόγηση της δέσμης 2005 και, εν τέλει, για την υποβολή προτάσεων βελτίωσης της ισχύουσας νομοθεσίας.

Η δημόσια διαβούλευση δημοσιεύεται στην διεύθυνση:
http://ec.europa.eu/competition/consultations/open.html