Μηχανισμός, με τον οποίο εγκεκριμένος από το κράτος ιδιωτικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός οικολογικής διαχείρισης εισπράττει από συγκεκριμένη κατηγορία επιχειρήσεων εισφορές για να παράσχει υπηρεσίες διαχείρισης αποβλήτων και, στη συνέχεια, καταβάλλει σε φορείς διαλογής και ανάκτησης των αποβλήτων επιδοτήσεις, το ύψος των οποίων καθορίζεται στην απόφαση έγκρισης του συγκεκριμένου μηχανισμού, δεν συνιστά χρηματοδότηση με κρατικούς πόρους, εφόσον οι επιδοτήσεις αυτές δεν παραμένουν διαρκώς υπό δημόσιο έλεγχο
Απόφαση ΔΕΕ για τις επιδοτήσεις φορέα διαχείρισης αποβλήτων – ΔΕΕ C-556/19
Στον γαλλικό περιβαλλοντικό κώδικα καθιερώνεται η αρχή της διευρυμένης ευθύνης των παραγωγών, από την οποία απορρέει η υποχρέωση ανακύκλωσης και επεξεργασίας αποβλήτων που παράγονται από κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα ένδυσης, λευκά είδη οικιακής χρήσης και υποδήματα («προϊόντα TLC»). Η υποχρέωση αυτή μπορεί να εκπληρωθεί είτε από τις ίδιες τις επιχειρήσεις, που παράγουν τα προϊόντα TLC είτε από εγκεκριμένο από το κράτος ιδιωτικό οργανισμό οικολογικής διαχείρισης.
Μοναδικός τέτοιος εγκεκριμένος οργανισμός στη Γαλλία είναι η ιδιωτικού δικαίου εταιρία Eco TLC, αποκλειστική αποστολή της οποίας είναι να εισπράττει χρηματικές εισφορές («εισπραττόμενες εισφορές») από τον ανωτέρω κλάδο επιχειρήσεων, παρέχοντας ως αντάλλαγμα υπηρεσίες σχετικές με την υποχρέωση επεξεργασίας των αποβλήτων τους.. Προς τούτο, η Eco TLC συμβάλλεται με επιλέξιμους φορείς διαλογής και τους καταβάλλει διάφορα είδη χρηματοδοτικών ενισχύσεων για τη βιωσιμότητα, τη διαλογή υλικών, την ανάπτυξη, τις εργασίες ανακύκλωσης και επεξεργασίας αποβλήτων. Σημειώνεται, σχετικά, ότι το ύψος των εισπραττόμενων εισφορών προσαρμόζεται από την Eco TLC, ενώ η κλίμακα των χρηματοδοτικών ενισχύσεων προς τους φορείς διαλογής καθορίζεται με Υπουργική Απόφαση.
Η Eco TLC προσέφυγε ενώπιον του Conceil d’Etat (γαλλικού Συμβουλίου Επικρατείας), υποστηρίζοντας ότι η εν λόγω Υπουργική Απόφαση συνεπάγεται τη χορήγηση κρατικής ενίσχυσης, κατά την έννοια του άρθρου 107 παρ. 1 ΣΛΕΕ. Το Conceil d’Etat ανέστειλε την ενώπιόν του διαδικασία και υπέβαλε προδικαστικό ερώτημα στο ΔΕΕ, προκειμένου να διευκρινιστεί εάν ο μηχανισμός διαχείρισης των αποβλήτων μέσω της Eco TLC συνιστά κρατική ενίσχυση και, ειδικότερα, εάν συντρέχει η προϋπόθεση του άρθρου 107 παρ. 1 ΣΛΕΕ περί κρατικής χρηματοδότησης ή παρέμβασης μέσω κρατικών πόρων.
Όπως σημείωσε το ΔΕΕ, ο μηχανισμός διευρυμένης ευθύνης θεσπίστηκε με νομοθετικά και κανονιστικά κείμενα και, συγκεκριμένα, με τον περιβαλλοντικό κώδικα και την Υπουργική Απόφαση. Τούτο υποδεικνύει, σύμφωνα με το ΔΕΕ, την εμπλοκή των δημοσίων αρχών στη λήψη του μέτρου και, άρα, τον καταλογισμό του θεσπισθέντος μηχανισμού στο κράτος. Ωστόσο, το γεγονός αυτό δεν συνεπάγεται, κατά το ΔΕΕ, άμεση ή έμμεση μεταβίβαση κρατικών πόρων, καθώς από το στάδιο είσπραξης των εισφορών μέχρι το στάδιο καταβολής των χρηματοδοτικών ενισχύσεων συμμετέχουν μόνον ιδιωτικοί φορείς. Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις προϊόντων TLC πληρώνουν εισφορές στην Eco TLC και η τελευταία καταβάλλει ενισχύσεις στους ιδιωτικούς φορείς διαλογής και, επομένως, τα ως άνω συγκεκριμένα κεφάλαια ουδέποτε περιέρχονται στον κρατικό προϋπολογισμό ή στον προϋπολογισμό άλλου δημόσιου φορέα. Επίσης, το ΔΕΕ υπογράμμισε ότι, στο πλαίσιο λειτουργίας του εξεταζόμενου μηχανισμού, το γαλλικό κράτος δεν παραιτείται από πόρους που πρέπει να καταβληθούν στον κρατικό προϋπολογισμό, όπως φόρους ή άλλες επιβαρύνσεις.
Παρόλα αυτά, το ΔΕΕ επισήμανε πως, εφόσον διαπιστωθεί ότι τα κεφάλαια που χρησιμοποιεί η Eco TLC για την καταβολή ενισχύσεων βιωσιμότητας στους φορείς διαλογής παραμένουν διαρκώς υπό δημόσιο έλεγχο και στη διάθεση των αρμόδιων εθνικών αρχών, τότε πρόκειται για κρατικούς πόρους, οι οποίοι καθιστούν τον μηχανισμό διαχείρισης αποβλήτων κρατική ενίσχυση. Εν προκειμένω, το ΔΕΕ έκρινε ότι το κράτος δεν έχει πραγματική πρόσβαση στα κεφάλαια που διαχειρίζεται η Eco TLC και η τελευταία δεν απολαμβάνει προνόμια δημόσιας αρχής. Ειδικότερα, το ΔΕΕ διαπίστωσε ότι, πρώτον, οι εισπραττόμενες εισφορές δεν είναι υποχρεωτικές ούτε επιβεβλημένες από την εθνική νομοθεσία, εφόσον οι επιχειρήσεις προϊόντων TLC μπορούν οι ίδιες να εκπληρώσουν και μόνες τους την υποχρέωση διαχείρισης των αποβλήτων τους· απλώς, εν προκειμένω, επέλεξαν την ανάθεση της υποχρέωσης αυτής στην Eco TLC. Δεύτερον, σε περίπτωση παύσης λειτουργίας της τελευταίας, δεν υφίσταται υποχρέωση καταβολής τυχόν εναπομεινάντων ποσών στις δημόσιες αρχές. Τρίτον, οι διαφορές από την είσπραξη των εισφορών εκδικάζονται από τα πολιτικά δικαστήρια ή τα εμποροδικεία. Τέταρτον, τα κεφάλαια που χρησιμοποιεί η Eco TLC προορίζονται αποκλειστικά για την εκπλήρωση του σκοπού που προβλέπει ο νόμος και, άρα, το κράτος δεν είναι σε θέση να τα διαθέσει για διαφορετικό σκοπό. Πέμπτον, παρότι στις συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου της Eco TLC συμμετέχει ορισμένος από το Δημόσιο επιθεωρητής, το ΔΕΕ παρατηρεί ότι δεν έχει δικαίωμα ψήφου και σκοπός του είναι μόνον ο έλεγχος της τήρησης των κανόνων χρηστής οικονομικής διαχείρισης της εταιρίας και η ενημέρωση των αρμόδιων αρχών.
Συνεπώς, το ΔΕΕ έκρινε ότι μηχανισμός με τον οποίο εγκεκριμένος από το κράτος ιδιωτικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός οικολογικής διαχείρισης, εν προκειμένω η Eco TLC, εισπράττει από συγκεκριμένη κατηγορία επιχειρήσεων εισφορές για να παράσχει υπηρεσίες διαχείρισης αποβλήτων και, στη συνέχεια, καταβάλλει σε φορείς διαλογής και ανάκτησης των αποβλήτων επιδοτήσεις, το ύψος των οποίων καθορίζεται στην απόφαση έγκρισης, δεν συνιστά χρηματοδότηση με κρατικούς πόρους υπό την προϋπόθεση ότι τα ποσά αυτών των επιδοτήσεων δεν παραμένουν διαρκώς υπό δημόσιο έλεγχο, δεδομένο που εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εξακριβώσει.