Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε ότι η προνομιακή φορολογική αντιμετώπιση της Apple από την Ιρλανδία συνιστά παράνομη και ασυμβίβαστη κρατική ενίσχυση που πρέπει να ανακτηθεί
Ανάκτηση φορολογικής ενίσχυσης από την Apple, ύψους € 13 δις — SA.38373
Τον Ιούνιο του 2014, η Επιτροπή κίνησε την επίσημη διαδικασία έρευνας για δύο φορολογικές αποφάσεις τύπου tax ruling, τις οποίες εξέδωσε η Ιρλανδία το 1991 και το 2007 και με τις οποίες εγκρίθηκε ευνοϊκή μέθοδος καθορισμού των φορολογητέων κερδών για δύο ανώνυμες εταιρείες του ομίλου Apple, την Apple Sales International και την Apple Operations Europe. Οι εταιρείες αυτές έχουν συσταθεί, μεν, στην Ιρλανδία, ωστόσο λειτουργούσαν στην πράξη ως υποκαταστήματα, ενώ οι έδρες τους δεν διέθεταν δικό τους προσωπικό και εγκαταστάσεις σε καμία χώρα, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζονται από φορολογικής απόψεως ως αλλοδαπές εταιρείες.
Ειδικότερα, οι εταιρείες αυτές καταβάλλουν, βάσει συμφωνίας, ετήσιες πληρωμές στη μητρική εταιρεία για τη χρηματοδότηση της έρευνας και της ανάπτυξης, οι οποίες εκπίπτουν από τα κέρδη που εμφανίζουν αυτές στην Ιρλανδία. Επιπλέον, όμως, τα φορολογητέα κέρδη των εταιρειών αυτών περιορίζονταν ακόμη περισσότερο σύμφωνα με τις επίμαχες φορολογικές αποφάσεις, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων των εταιρειών αυτών καταλογιζόταν για φορολογικούς σκοπούς στις «έδρες» τους, οι οποίες, όμως, δεν είχαν πραγματική επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά μόνο δραστηριότητες που συνίσταντο σε περιστασιακές συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου. Οι δραστηριότητες αυτές είχαν αποδώσει κάποια κέρδη από τόκους, τα οποία, με βάση την αξιολόγηση της Επιτροπής, ήταν τα μόνα που μπορούν να αποδοθούν όντως στις «έδρες» των εταιρειών. Αντιθέτως, μόνο τα ιρλανδικά υποκαταστήματα των εταιρειών αυτών είχαν τη δυνατότητα να παράγουν έσοδα από εμπορικές δραστηριότητες. Ως εκ τούτου, τα κέρδη από την εμπορική δραστηριότητα των εταιρειών αυτών θα έπρεπε να θεωρούνταν κέρδη των υποκαταστημάτων και να φορολογούνταν αναλόγως. Αντίθετα, όμως, η μέθοδος που εγκρίθηκε με τις προαναφερόμενες φορολογικές αποφάσεις δεν ανταποκρινόταν στην οικονομική πραγματικότητα, καθώς σχεδόν το σύνολο των κερδών των δύο εταιρειών καταλογιζόταν εσωτερικά στις «έδρες».
Σύμφωνα με την απόφαση της Επιτροπής που εκδόθηκε στις 30.08.2016, ενώ οι φορολογικές αποφάσεις τύπου tax ruling είναι καθ’ όλα νόμιμες καταρχήν, εντούτοις τα κέρδη πρέπει να καταλογίζονται μεταξύ επιχειρήσεων ενός εταιρικού ομίλου και μεταξύ διαφόρων τμημάτων της ίδιας εταιρείας κατά τρόπο που να αντικατοπτρίζει την πραγματική τους επιχειρηματική και οικονομική δραστηριότητα. Οι προκείμενες φορολογικές αποφάσεις, όμως, ενέκριναν έναν τεχνητό εσωτερικό καταλογισμό των κερδών εντός των εταιρειών, ο οποίος δεν δικαιολογείται για κανέναν πραγματικό ή οικονομικό λόγο. Συνεπώς, οι φορολογικές αυτές αποφάσεις επέτρεψαν στην Apple να καταβάλλει από το 1991 μέχρι και το 2014 σημαντικά λιγότερους φόρους απ’ ό,τι άλλες εταιρείες, γεγονός που δεν συνάδει με τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων.
Κατά την Επιτροπή, οι εν λόγω «έδρες», στις οποίες καταλογιζόταν σχεδόν το σύνολο των κερδών κάθε εταιρείας αντίστοιχα, υφίστανται μόνο «στα χαρτιά» και, ως εκ τούτου, δεν μπορούσαν να πραγματοποιήσουν αυτά τα κέρδη, αφού δεν είχαν κάποια πραγματική επιχειρηματική δραστηριότητα. Επιπλέον, τα κέρδη αυτά δεν υπέκειντο σε φορολογία σε καμία χώρα βάσει ειδικών διατάξεων του ιρλανδικού φορολογικού δικαίου που ίσχυαν τότε και, κατά συνέπεια, παρέμεναν τελικά αφορολόγητα. Ως εκ τούτου, η Apple κατέβαλλε για τις δύο εταιρείες στην Ιρλανδία φόρο με εξαιρετικά χαμηλό πραγματικό συντελεστή, ο οποίος μειώθηκε από 1% το 2003 στο 0,005 % το 2014.
Περαιτέρω, η Επιτροπή εξέθεσε στην απόφασή της τη μεθοδολογία για τον υπολογισμό της αξίας του αθέμιτου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος και διέταξε την Ιρλανδία να ανακτήσει τους μη καταβληθέντες φόρους από την Apple για τη δεκαετή περίοδο που προηγείται του πρώτου αιτήματος παροχής πληροφοριών που υπέβαλε η Επιτροπή το 2013, δηλαδή για τα έτη 2003 έως και 2014, οι οποίοι ανέρχονται σε € 13 δις πλέον τόκων.
Το ποσό αυτό που πρέπει να ανακτήσουν οι ιρλανδικές αρχές μπορεί να μειωθεί, εάν άλλες χώρες απαιτούσαν από την Apple να καταβάλει σ’ αυτές περισσότερους φόρους επί των κερδών που αποδόθηκαν στις δύο εταιρείες την περίοδο αυτή, εφόσον θεωρήσουν ότι μέρος των πωλήσεων των εταιρειών αυτών θα έπρεπε να είχε θεωρηθεί ότι πραγματοποιήθηκε εντός της επικράτειάς τους. Ακόμη, το ποσό μπορεί να μειωθεί και εάν οι αρχές των ΗΠΑ απαιτήσουν από την Apple να καταβάλει μεγαλύτερα χρηματικά ποσά στη μητρική εταιρεία για τη χρηματοδότηση της έρευνας και ανάπτυξης για την περίοδο αυτή.
Κατά της εν λόγω απόφασης της Επιτροπής αναμένεται να προσφύγουν ενώπιον του ΓεΔΕΕ τόσο η Apple όσο και η Ιρλανδία, σύμφωνα με δηλώσεις του ίδιου του πρωθυπουργού της, κ. Kenny. Ωστόσο, η Ιρλανδία θα πρέπει να ανακτήσει τις παράνομες και ασυμβίβαστες κρατικές ενισχύσεις, αλλά θα μπορούσε, για παράδειγμα, να καταθέσει το ανακτηθέν ποσό σε δεσμευμένο λογαριασμό μέχρι την ολοκλήρωση των σχετικών διαδικασιών της ΕΕ.
Η μη εμπιστευτική έκδοση της απόφασης θα δημοσιευθεί με τον αριθμό υπόθεσης SA.38373 στο Μητρώο Κρατικών Ενισχύσεων στον ιστότοπο της ΓΔ Ανταγωνισμού, μόλις διευθετηθούν τυχόν ζητήματα περί απορρήτου.