Ανακοίνωση της Επιτροπής για μία Καθαρή Βιομηχανική Συμφωνία

Η Επιτροπή δημοσίευσε Ανακοίνωση, με θέμα «Καθαρή Βιομηχανική Συμφωνία: Ένας κοινός οδικός χάρτης για την ανταγωνιστικότητα και την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές». H Ανακοίνωση εκκινεί από τη διαπίστωση ότι η βιομηχανία της ΕΕ, η οποία αποτελεί κεντρικό στοιχείο της ταυτότητάς της και είναι απαραίτητη για την ανταγωνιστικότητά της, αντιμετωπίζει αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις, αργή οικονομική ανάπτυξη και τεχνολογικό ανταγωνισμό. Γι’ αυτό και είναι απαραίτητο ένα νέο επιχειρηματικό σχέδιο μετασχηματισμού, το οποίο θα αποσκοπεί στην αύξηση της βιώσιμης και ανθεκτικής παραγωγής στην Ευρώπη. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί σε δύο στενά συνδεδεμένους τομείς, τις ενεργοβόρες βιομηχανίες και την καθαρή τεχνολογία. Προτεραιότητα του σχεδίου θα είναι ο κυκλικός χαρακτήρας της οικονομίας.  Για ένα ακμάζον νέο ευρωπαϊκό βιομηχανικό οικοσύστημα ανάπτυξης και ευημερίας, είναι απαραίτητο η ΕΕ να υπερβεί τις παραδοσιακές λύσεις που βασίζονται σε σιλό και να εξετάσει ολόκληρη την αλυσίδα αξίας. Την ίδια στιγμή, η ΕΕ θα παραμείνει προσηλωμένη στους κλιματικούς της στόχους, προσφέροντας σαφή επιχειρηματικά κίνητρα στη βιομηχανία για την απεξάρτηση από τον άνθρακα εντός της Ευρώπης. Στην Ανακοίνωση περιλαμβάνονται διάφορα μέτρα, όπως ένα πιλοτικό πρόγραμμα για εταιρικές συμφωνίες αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Σε επίπεδο κρατικών ενισχύσεων, η Επιτροπή ανακοίνωσε την πρόθεσή της να απλοποιήσει τους σχετικούς κανόνες έως τον Ιούνιο του 2025, προκειμένου να επιταχύνει την ανάπτυξη των ΑΠΕ, τη βιομηχανική απεξάρτηση από τον άνθρακα και να εξασφαλίσει την επαρκή παραγωγική ικανότητα καθαρής τεχνολογίας. Στο πλαίσιο αυτό, θα αξιολογήσει εκ νέου τις κρατικές ενισχύσεις για τις πυρηνικές αλυσίδες εφοδιασμού και τεχνολογίας και θα παράσχει καθοδήγηση στα κράτη μέλη σχετικά με τον τρόπο κατάρτισης συμβάσεων επί της διαφοράς, συμπεριλαμβανομένου του πιθανού συνδυασμού τους με συμβάσεις πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας (PPAs). Οι κανόνες αυτοί θα δώσουν περαιτέρω τη δυνατότητα στους μεγάλους βιομηχανικούς καταναλωτές να εξασφαλίσουν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που χρειάζονται για τη λειτουργία τους. Αυτό θα συμβάλει, επίσης, στην ανάπτυξη των αγορών και θα καταστήσει ασφαλέστερο τον μακροπρόθεσμο εφοδιασμό µε ηλεκτρική ενέργεια.

Σε επόμενο στάδιο, η Επιτροπή θα ζητήσει τις απόψεις των κρατών μελών σχετικά με ένα μέσο καθαρής ευελιξίας που θα βασίζεται σε συμβάσεις πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας και στη δέσμευση της βιομηχανίας να καταναλώνει καθαρή ηλεκτρική ενέργεια. Ο σχεδιασμός θα είναι τέτοιος ώστε να περιορίζονται επαρκώς οι κίνδυνοι στρεβλώσεων του ανταγωνισμού και επιδοτήσεων στην ενιαία αγορά, όπως απαιτείται από τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.

Η Επιτροπή παρατήρησε πως οι βιομηχανικοί καταναλωτές έχουν μεγάλες δυνατότητες να προσαρμόζουν τη ζήτηση στην προσφορά φθηνής καθαρής ενέργειας, καταναλώνοντας περισσότερο, όταν οι τιμές είναι χαμηλές και λιγότερο, όταν είναι υψηλές. Έτσι, η παροχή προϊόντων προσαρμοσμένων στις ανάγκες των διαφόρων βιομηχανικών και άλλων καταναλωτών θα μπορούσε να επιτρέψει στις βιομηχανίες να έχουν χαμηλότερο ενεργειακό κόστος. Για τον λόγο αυτόν, η Επιτροπή θα θεσπίσει έως το τέταρτο τρίμηνο του 2025 Κατευθυντήριες Γραμμές για την προώθηση ανταμοιβών ευελιξίας στις συμβάσεις λιανικής πώλησης.

Ως πρώτο βήμα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ολοκληρώσουν επειγόντως τις διαπραγματεύσεις για τη νέα Οδηγία σχετικά με την αναδιάρθρωση του ενωσιακού πλαισίου φορολογίας των ενεργειακών προϊόντων και της ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε το νέο φορολογικό πλαίσιο να ευνοήσει περισσότερο την ηλεκτροδότηση και να μην ενθαρρύνει τη χρήση ορυκτών καυσίμων. Προκειμένου να ανακουφιστεί βραχυπρόθεσμα η βιομηχανία, και ιδίως η ενεργοβόρος βιοµηχανία, τα κράτη µέλη θα πρέπει, επίσης, να μειώσουν τα επίπεδα φορολόγησης της ηλεκτρικής ενέργειας και να καταργήσουν τις εισφορές που χρηματοδοτούν πολιτικές άσχετες µε την ενέργεια. Η νέα Οδηγία για τη φορολόγηση της ενέργειας θα επιτρέπει τη μείωση της φορολογίας της ηλεκτρικής ενέργειας για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, ώστε να φθάνουν ακόμη και σε μηδενικούς συντελεστές, επιτρέποντας δηλαδή έως και την πλήρη απαλλαγή από σχετικούς φόρους.

Περαιτέρω, η Επιτροπή θα υποβάλει μια δέσμη μέτρων για το ευρωπαϊκό δίκτυο, μεταξύ άλλων, για την απλούστευση των διευρωπαϊκών δικτύων ενέργειας, τη διασφάλιση του διασυνοριακού ολοκληρωμένου σχεδιασμού και της υλοποίησης έργων, ιδίως σε διασυνδέσεις, τον εξορθολογισμό της αδειοδότησης, τη βελτίωση του σχεδιασμού του δικτύου διανομής, την ενίσχυση της ψηφιοποίησης και της καινοτομίας, καθώς και την αύξηση της ορατότητας και της ιεράρχησης των αναγκών εφοδιασμού της παραγωγής, βασιζόμενη επίσης στο σχέδιο δράσης για το δίκτυο.

Δεδομένου ότι το φυσικό αέριο αναμένεται να παραμείνει ο κύριος παράγοντας διαμόρφωσης των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας τα επόμενα χρόνια στην ΕΕ, η Επιτροπή δήλωσε έτοιμη να υποστηρίξει τα κράτη μέλη κατά το σχεδιασμό μέτρων κρατικών ενισχύσεων. Αυτά θα επιτρέψουν στα κράτη µέλη να αντιµετωπίσουν ακραίες διαφοροποιήσεις τιμών και εξαιρετικές συνθήκες τιμών και να προσαρμόσουν τις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, µε βάση δοκιμασμένα μοντέλα σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.

Για την ευκολότερη θέσπιση μέτρων κρατικών ενισχύσεων, η Επιτροπή θα δημοσιεύσει εντός του δεύτερου τριμήνου του 2025 ένα νέο Πλαίσιο για την καθαρή βιομηχανική συμφωνία. Το νέο πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων της Καθαρής Βιομηχανικής Συμφωνίας θα επιτρέψει τις αναγκαίες και αναλογικές κρατικές ενισχύσεις που θα προσελκύσουν ιδιωτικές επενδύσεις. Στόχος του θα είναι η θέσπιση απλοποιημένων και ευέλικτων κανόνων. Τον ίδιο στόχο θα εξυπηρετήσει και η επικείμενη τροποποίηση του ΓΑΚ 651/2014, η οποία θα αποσκοπεί στη σημαντική μείωση της γραφειοκρατίας. Στο ίδιο πλαίσιο, η Επιτροπή αξιολογεί ήδη την Ανακοίνωση 2008 για τις εγγυήσεις, προκειμένου να διαπιστώσει εάν εξακολουθεί να αποτελεί ένα επαρκώς σαφές και προβλέψιμο πλαίσιο για τη χορήγηση εγγυήσεων.

Παράλληλα, η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για την επιτάχυνση του σχεδιασμού νέων ΣΕΚΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, θα προσφέρει έναν νέο κόμβο υποστήριξης για την επιτάχυνση της εκκίνησης των έργων ΣΕΚΕΕ και θα αναπτύξει, από κοινού με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, υπηρεσία μίας στάσης για την παροχή συμβουλών σχετικά με την υποβολή αιτήσεων επιχορήγησης και τη χρηματοοικονομική διάρθρωση.