Ιταλικό καθεστώς για τη στήριξη των ΑΠΕ – SA.115179

Η Ιταλία κοινοποίησε στην Επιτροπή καθεστώς, προϋπολογισμού 9.700.000.000 ευρώ, για τη στήριξη της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, με σκοπό την προώθηση της μετάβασης προς μία οικονομία μηδενικού ισοζυγίου εκπομπών. Ο προϋπολογισμός του καθεστώτος είναι κατ΄ εκτίμηση των ιταλικών αρχών, ενώ μπορεί να αποδειχθεί σημαντικά χαμηλότερος, αναλόγως των τιμών της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Το καθεστώς θα στηρίξει την κατασκευή νέων χερσαίων ανεμογεννητριών, ηλιακών φωτοβολταϊκών, υδροηλεκτρικών εγκαταστάσεων και εγκαταστάσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αέρια λυμάτων. Οι εγκαταστάσεις αναμένεται να προσθέσουν συνολικά 17,65 GW ισχύος ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και αναμένεται να τεθούν σε λειτουργία εντός 36 μηνών από την ημερομηνία χορήγησης της ενίσχυσης.

Το καθεστώς προβλέπει διαφανείς και αμερόληπτες διαδικασίες υποβολής προσφορών, όπου οι δικαιούχοι θα υποβάλουν προσφορές για τα τιμολόγια κινήτρων που απαιτούνται για την υλοποίηση κάθε μεμονωμένου έργου. Οι ενισχύσεις θα έχουν τη μορφή μεταβλητής πληρωμής στο πλαίσιο αμφίδρομων συμβάσεων επί της διαφοράς για κάθε kWh ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται και διοχετεύεται στο δίκτυο. Τα τιμολόγια παροχής κινήτρων θα καταβληθούν για περίοδο 20 ετών.

Σε περιπτώσεις όπου οι μονάδες πρέπει να μειώσουν την παραγωγή σύμφωνα με εντολές κατανομής ή σε περίπτωση μηδενικών ή αρνητικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας στην αγορά, το τιμολόγιο κινήτρων θα χορηγείται για τη δυνητική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και όχι για την πραγματική. Το  95% της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από κάθε δικαιούχο θα υποστηρίζεται στο πλαίσιο των αμφίδρομων συμβάσεων, ενώ το υπόλοιπο 5% θα είναι ανοιχτό στον κίνδυνο της αγοράς.

Οι μονάδες με δυναμικότητα μικρότερη της 1 MW μπορούν, επίσης, να έχουν άμεση πρόσβαση στο καθεστώς. Στην περίπτωση αυτή, η τιμή εκκίνησης καθορίζεται διοικητικά από την ιταλική ρυθμιστική αρχή ARERA. Το ποσό της ενίσχυσης θα υπολογίζεται μέσω σύγκρισης της τιμής εκκίνησης με την τιμή της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Όταν η τιμή εκκίνησης θα υπερβαίνει την τιμή της αγοράς, η διαφορά θα καταβάλλεται από το ιταλικό δημόσιο προς δικαιούχο. Αντιστρόφως, όταν η τιμή της αγοράς θα υπερβαίνει την τιμή εκκίνησης, ο δικαιούχος θα πρέπει να καταβάλλει τη διαφορά στις ιταλικές αρχές.

Η Επιτροπή έκρινε το καθεστώς συμβατό βάσει του Κεφαλαίου 2.5. του Προσωρινού Πλαισίου Κρίσης και Μετάβασης 2023. Ειδικότερα, διαπίστωσε ότι: α) οι ενισχύσεις θα χορηγηθούν κατόπιν ανοικτής, σαφούς, διαφανούς και αμερόληπτης διαδικασίας υποβολής προσφορών, β) η χορήγησή τους θα λάβει χώρα έως την 31η Δεκεμβρίου 2025, γ) τα ποσά ενίσχυσης κυμαίνονται εντός των ορίων του ΠΠΚΜ 2023 και  δ) το καθεστώς είναι αναγκαίο, κατάλληλο και αναλογικό για την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης και τη διευκόλυνση της ανάπτυξης ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων, οι οποίες είναι σημαντικές για την υλοποίηση του βιομηχανικού σχεδίου της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, ε) το γεγονός ότι το καθεστώς περιλαμβάνει μόνο συγκεκριμένες τεχνολογίες δεν αποτελεί τεχνητό περιορισμό πρόσβασης σε αυτό, ούτε εισάγονται διακρίσεις, στ) το καθεστώς έχει χαρακτήρα κινήτρου, καθώς οι δικαιούχοι δεν θα πραγματοποιούσαν αντίστοιχα έργα χωρίς την ενίσχυση ή θα τα πραγματοποιούσαν με περιορισμένο ή διαφορετικό τρόπο, ζ) τουλάχιστον το 70% του συνόλου των κριτηρίων επιλογής που χρησιμοποιούνται για την κατάταξη των προσφορών έχει καθοριστεί με βάση την ενίσχυση ανά μονάδα ενεργειακής δυναμικότητας, η) οι εγκαταστάσεις με ισχύ ίση ή μικρότερη του 1MW θα έχουν, επίσης, άμεση πρόσβαση στο καθεστώς, θ) το καθεστώς έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να αποφεύγονται αδικαιολόγητες στρεβλώσεις της αποτελεσματικής λειτουργίας των αγορών και να διατηρείται η αποτελεσματικότητα των κινήτρων και των οριακών τιμών και συγκεκριμένα οι δικαιούχοι δεν έχουν κίνητρο να προσφέρουν την παραγωγή τους κάτω από το οριακό τους κόστος και δεν θα λαμβάνουν ενίσχυση για παραγωγή σε περιόδους κατά τις οποίες η αγοραία αξία της εν λόγω παραγωγής είναι αρνητική, δεδομένου ότι στις περιόδους αυτές η αμοιβή βασίζεται στην παραγωγική ικανότητα της εγκατάστασης και όχι στην πραγματική της παραγωγή.

Περαιτέρω η Επιτροπή εξέτασε τη συμβατότητα του καθεστώτος με τα άρθρα 30 ΣΛΕΕ περί της απαγόρευσης επιβολής δασμών και 110 ΣΛΕΕ για τη διακρίνουσα φορολογία. Παρατήρησε ότι το καθεστώς θα χρηματοδοτηθεί πλήρως και αποκλειστικά από εισφορά που επιβάλλεται στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ως μέρος των τιμολογίων ηλεκτρικής ενέργειας που καταβάλλουν οι τελικοί καταναλωτές. Στο πλαίσιο αυτό, έκρινε ότι το άνοιγμα της διαδικασίας υποβολής προσφορών σε παραγωγούς από άλλα κράτη μέλη και γειτονικές χώρες θα διορθώσει πιθανές διακρίσεις εις βάρος παραγωγών ΑΠΕ σε άλλα κράτη μέλη, σύμφωνα με τα άρθρα 30 και 110 της ΣΛΕΕ. Συνεπώς, ο μηχανισμός χρηματοδότησης του καθεστώτος δεν παραβιάζει τα δύο αυτά άρθρα. Ούτε εντοπίζεται κάποια ένδειξη ότι καθεστώς ή οι επιμέρους όροι του συνεπάγονται μη αναστρέψιμη παραβίαση των παραπάνω κανόνων.

Στη βάση αυτή, η Επιτροπή ενέκρινε το ιταλικό καθεστώς.