«Σοβαρές δυσχέρειες» κατά την εξέταση μέτρου ενίσχυσης – C-447/22 P

Η Lekarna Ljubljana λειτουργεί περίπου 50 φαρμακεία στη Λιουμπλιάνα και σε 15 άλλους δήμους της Σλοβενίας, μεταξύ των οποίων και η πόλη Grosuplje, όπου η Petra Flašker λειτουργεί δικό της ιδιωτικό φαρμακείο. Η τελευταία υπέβαλε καταγγελία στην Επιτροπή, με την οποία ισχυρίστηκε ότι η Σλοβενία χορήγησε στη Lekarna Ljubljana κρατική ενίσχυση με τις εξής μορφές: α) δωρεάν μακροχρόνια μίσθωση από τον δήμο Skofljica, β) δωρεάν παραχώρηση της χρήσης ακινήτων από τον δήμο της Λιουμπλιάνα, γ) απαλλαγή από τα τέλη παραχώρησης από διάφορους δήμους και δ) απαλλαγή από την υποχρέωση να αποδίδει μέρος των κερδών της στους δήμους.

Η Επιτροπή, χωρίς να κινήσει την επίσημη διαδικασία έρευνας, διαπίστωσε, κατά την προκαταρκτική εξέταση, ότι από την ανάλυση των τεσσάρων επίμαχων μέτρων υπέρ της Lekarna Ljubljana δεν προέκυψε η ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης. Ειδικά όσον αφορά την παραχώρηση χρήσης ακινήτων, η Επιτροπή ανέφερε ότι, ακόμη και εάν θεωρηθεί ότι συνιστά κρατική ενίσχυση, θα πρόκειται για «υφιστάμενη ενίσχυση», εφόσον αυτή χορηγήθηκε το 1979 στην αρχική εταιρεία, Lekarna Ljubljana o.p., δηλαδή πριν την ένταξη της Σλοβενίας στην ΕΕ. Η υποκατάσταση της Lekarna Ljubljana o.p. από τη Lekarna Ljubljana, το 1997, είχε καθαρά διοικητικό χαρακτήρα, δηλαδή δεν μεταβλήθηκε το πρόσωπο της δικαιούχου ούτε το νομικό πλαίσιο ούτε η χρήση και οι όροι χρήσης των σχετικών περιουσιακών στοιχείων. Συνεπώς, η εν λόγω υποκατάσταση δεν μπορεί να συνιστά τροποποίηση υφιστάμενης ενίσχυσης και, επομένως, δεν τίθεται ζήτημα νέας κρατικής ενίσχυσης (SA.43546/2016).

Η καταγγέλλουσα άσκησε προσφυγή ακυρώσεως ενώπιον του ΓεΔΕΕ (T-392/20), το οποίο έκρινε ότι η Επιτροπή αντιμετώπισε σοβαρές δυσχέρειες κατά την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης και, άρα, όφειλε να κινήσει την επίσημη διαδικασία έρευνας. Στη βάση αυτή, έκανε δεκτή την προσφυγή και ακύρωσε την απόφαση της Επιτροπής. Κατόπιν τούτων, η Σλοβενία άσκησε την παρούσα αίτηση αναιρέσεως ενώπιον του ΔΕΕ.

Εν πρώτοις το ΔΕΕ εξέτασε την ύπαρξη «σοβαρών δυσχερειών» όσον αφορά τη διαπίστωση της Επιτροπής σχετικά με τη μη χορήγηση κρατικής ενίσχυσης. Αφού επεσήμανε τις βασικές αρχές της νομολογίας του για το ζήτημα, συμφώνησε με το ΓεΔΕΕ πως, εάν η Επιτροπή, μετά το στάδιο της προκαταρκτικής εξέτασης, δεν μπόρεσε να υπερβεί όλες τις δυσχέρειες που την εμπόδισαν να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα μέτρα αυτά είναι συμβατά με την εσωτερική αγορά, όφειλε να κινήσει την επίσημη διαδικασία έρευνας. Ομοίως, όταν η Επιτροπή εξακολουθούσε να αντιμετωπίζει, κατά το πέρας προκαταρκτικής εξέτασης, δυσχέρειες ή αμφιβολίες, δηλαδή «σοβαρές δυσχέρειες»: α) ως προς τον χαρακτηρισμό του μέτρου αυτού ως κρατικής ενίσχυσης, β) ως προς τον χαρακτηρισμό του ως υφιστάμενης ή ως νέας ενίσχυσης, ή γ) ως προς τη συμβατότητά του εάν πρόκειται για νέα ενίσχυση, οφείλει να κινήσει επίσημη διαδικασία έρευνας.

Περαιτέρω, το καθήκον καλόπιστης συνεργασίας δεν μπορεί να αποκλείσει την ύπαρξη «σοβαρών δυσχερειών» ή «αμφιβολιών» τις οποίες θα μπορούσε να αντιμετωπίσει η Επιτροπή, ενδεχομένως, κατά το πέρας της προκαταρκτικής εξέτασης μέτρου που της γνωστοποιήθηκε μέσω καταγγελίας. Οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία θα συνεπαγόταν εμμέσως πλην σαφώς ότι οι αμφιβολίες που έχει η Επιτροπή θα μπορούσαν αυτομάτως να αρθούν μόνο με βάση τους ισχυρισμούς των εθνικών αρχών. Εάν γινόταν δεκτό ότι οι αμφιβολίες ως προς την ύπαρξη ή τη συμβατότητα μέτρου ενίσχυσης μπορούν να αρθούν με τέτοια ευκολία, όχι μόνον θα στερούνταν λόγου ύπαρξης η προκαταρκτική διαδικασία του άρθρου 108 (2) ΣΛΕΕ, αλλά θα ετίθετο επιπλέον σε κίνδυνο ο μηχανισμός ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων και ο ρόλος που έχει ανατεθεί στην Επιτροπή. Πέραν τούτων, είναι πολύ πιο δυσχερές για έναν καταγγέλλοντα να λάβει από τις δημόσιες αρχές που έχουν ενδεχομένως χορηγήσει κρατικές ενισχύσεις τα κρίσιμα πληροφοριακά στοιχεία σε σχέση με την Επιτροπή, η οποία διαθέτει ευρείες προς τούτο εξουσίες, ιδίως σε μία τέτοια υπόθεση όπου κρίσιμα στοιχεία χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1970.

Στη βάση αυτή, το ΔΕΕ έκρινε ότι το ΓεΔΕΕ δεν είχε υποπέσει σε πλάνη περί το δίκαιο, κρίνοντας ότι δεν εναπόκειτο στην προσφεύγουσα να αποδείξει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι μεταξύ των περιουσιακών στοιχείων της Lekarna Ljubljana p.o. και της Lekarna Ljubljana περιλαμβάνονταν περιουσιακά στοιχεία που συνεπάγονται τη χορήγηση κρατικών ενισχύσεων, αλλά, αντιθέτως, ότι η Επιτροπή, προ μιας κατάστασης αβεβαιότητας ως προς αυτό το ζήτημα, όφειλε να εμβαθύνει τις έρευνές της.

Ως εκ τούτου, απέρριψε την αίτηση αναιρέσεως.