Ad hoc ενισχύσεις Δανίας και Σουηδίας στην SAS – SA.58342

Η SAS είναι αεροπορική εταιρεία που δραστηριοποιείται στη Δανία, τη Σουηδία και τη Νορβηγία. Έχοντας ως κύριο κόμβο της τον αερολιμένα της Κοπεγχάγης, η εταιρεία εκτελεί περίπου τα 2/3 των δρομολογίων της ευρύτερης περιοχής της Σκανδιναβίας. Την ίδια στιγμή, η δραστηριότητά της αντιπροσωπεύει περίπου το 30% της διεθνούς επιβατικής κίνησης της Δανίας και το 25% της Σουηδίας. Για τους λόγους αυτούς, η εταιρεία θεωρείται κομβική για τη συνδεσιμότητα της περιοχής.

Το 2020, η SAS βρέθηκε προ του κινδύνου αφερεγγυότητας, μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού και των συνακόλουθων ταξιδιωτικών περιορισμών. Το ίδιο έτος, η Δανία και η Σουηδία κοινοποίησαν στην Επιτροπή ad hoc ενισχύσεις ανακεφαλαιοποίησης της εταιρείας, ύψους περί το 1.000.000.000 ευρώ. Το μέτρο περιελάμβανε δύο υπο-μέτρα ανακεφαλαιοποίησης της SAS: α) την εγγραφή των δύο κρατών σε υβριδικά κρατικά ομόλογα και β) την εγγραφή των δύο κρατών σε νέες κοινές μετοχές.

Η Επιτροπή, με τις αποφάσεις SA.57543 (Δανία) και SA.58342 (Σουηδία) είχε εγκρίνει τα μέτρα, με βάση το άρθρο 107 (3) (β) ΣΛΕΕ και το Προσωρινό Πλαίσιο 2020 λόγω κορωνοϊού. Μετά από προσφυγή της αεροπορικής εταιρείας Ryanair, το ΓεΔΕΕ, με την απόφασή της 10ης Μαΐου 2023, Τ-238/21, ακύρωσε τις εν λόγω αποφάσεις, κρίνοντας ότι δεν ανταποκρίνονταν στο σύνολο των όρων που έθετε το Προσωρινό Πλαίσιο 2020. Ειδικότερα, επεσήμανε, μεταξύ άλλων, την απουσία ενός μηχανισμού κλιμάκωσης για την αύξηση της αμοιβής του κράτους ή εναλλακτικού μηχανισμού που οδηγεί στο ίδιο αποτέλεσμα, όπως προβλέπει το Προσωρινό Πλαίσιο.

Μετά τη δημοσίευση της εν λόγω απόφασης, η Επιτροπή ανακοίνωσε την έναρξη επίσημης διαδικασίας έρευνας για τα μέτρα ανακεφαλαιοποίησης της SAS. Κατόπιν ολοκλήρωσης της διαδικασίας, η Επιτροπή έκρινε ότι τα δύο μέτρα είναι σύμφωνα με τους όρους του Προσωρινού Πλαισίου 2020 λόγω κορωνοϊού. Ειδικότερα, διαπίστωσε ότι:

1. Τα μέτρα είναι αναγκαία, κατάλληλα και αναλογικά για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας της SAS και δεν υπερβαίνουν την αποκατάσταση της κεφαλαιακής της θέσης, λαμβανομένων υπ’ όψιν και των λοιπών μέτρων κρατικών ενίσχυσης που έχει λάβει η SAS.

2. Η Δανία και η Σουηδία δεσμεύτηκαν να λάβουν την κατάλληλη αμοιβή για την επένδυση και να εφαρμόσουν έναν μηχανισμό κλιμάκωσης για την αύξηση της αμοιβής των δύο κρατών, για να δώσουν κίνητρα στην SAS να εξαγοράσει τις συμμετοχές των κρατών στο μετοχικό κεφάλαιο και τα νέα υβριδικά κρατικά ομόλογα που αποκτήθηκαν ως αποτέλεσμα της ανακεφαλαιοποίησης. Προς τούτο, υπέβαλαν επιχειρηματικό σχέδιο που εκπόνησε η SAS για την εξόφληση, έως το οικονομικό έτος 2025, των μέσων ανακεφαλαιοποίησης. Εάν έξι έτη μετά τη λήψη της ενίσχυσης ανακεφαλαιοποίησης η παρέμβαση των κρατών δεν μειωθεί κάτω από το 15% του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου της SAS, τα δύο κράτη δεσμεύτηκαν ότι θα κοινοποιήσουν στην Επιτροπή σχέδιο αναδιάρθρωσης της SAS.

3. Η SAS και οι θυγατρικές της υπόκεινται σε απαγορεύσεις μερισμάτων και επαναγοράς μετοχών, εκτός από αυτές που αφορούν τα δύο κράτη. Επιπλέον, έως ότου εξοφληθεί τουλάχιστον το 75% της ανακεφαλαιοποίησης, εφαρμόζεται αυστηρός περιορισμός των αμοιβών της διοίκησης της SAS, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης καταβολής μπόνους.

4. Για να διασφαλιστεί ότι η SAS δεν θα επωφεληθεί αδικαιολόγητα από την ενίσχυση ανακεφαλαιοποίησης από τα δύο κράτη εις βάρος του θεμιτού ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά, η SAS δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την ενίσχυση για να στηρίξει οικονομικές δραστηριότητες των συνδεδεμένων εταιρειών της που αντιμετώπιζαν οικονομικές δυσκολίες πριν από την 31η Δεκεμβρίου 2019. Επιπλέον, έως ότου εξοφληθεί τουλάχιστον το 75% της ανακεφαλαιοποίησης, η SAS δεν επιτρέπεται, με περιορισμένες εξαιρέσεις, να αποκτήσει μερίδιο άνω του 10% σε ανταγωνιστές ή άλλους φορείς στον ίδιο επιχειρηματικό κλάδο.

5. Η SAS θα πρέπει να δημοσιεύει πληροφορίες σχετικά με τη χρήση της ενίσχυσης που έλαβε, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο η ενίσχυση υποστηρίζει τις δραστηριότητες της εταιρείας σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που συνδέονται με τον πράσινο και τον ψηφιακό μετασχηματισμό και οι οποίες προκύπτουν τόσο από το εθνικό, όσο και από το ενωσιακό δίκαιο.

Στη βάση αυτή, η Επιτροπή ενέκρινε το δανέζικο και το σουηδικό μέτρο, υπό τον όρο να τεθεί σε εφαρμογή εντός δύο μηνών από την κοινοποίηση των εγκριτικών αποφάσεων ο μηχανισμός κλιμάκωσης για την αύξηση της αμοιβής των δύο κρατών.