Οικονομική συνέχεια και υποχρέωση ανάκτησης – ΓεΔΕΕ Τ-603/19

Ο δήμος του Ελσίνκι χορήγησε ένα δάνειο προμήθειας εξοπλισμού για την αγορά λεωφορείων και τρία κεφαλαιουχικά δάνεια με ευνοϊκά επιτόκια στη μεταφορική εταιρία Helsingin Bussiliikenne (HelB) που παρείχε υπηρεσίες τοπικών μεταφορών με λεωφορεία στο Ελσίνκι. Ειδικότερα, το δάνειο προμήθειας εξοπλισμού χορηγήθηκε χωρίς εξασφαλίσεις, είχε διάρκεια 12 ετών με περίοδο χάριτος δύο ετών, το επιτόκιο καθορίστηκε σε Euribor δώδεκα μηνών συν περιθώριο 0,05% και ο δήμος είχε τη δυνατότητα να επανακαθορίζει το επιτόκιο ανά πενταετία από την ημερομηνία της πρώτης εκταμίευσης του δανείου. Τα κεφαλαιουχικά δάνεια χορηγήθηκαν, επίσης, χωρίς εξασφαλίσεις, ήταν απεριόριστης διάρκειας και η εταιρία, εφόσον παρουσίαζε ζημία ή δεν παρουσίαζε κέρδη σε ένα δεδομένο οικονομικό έτος, απαλλασσόταν από υποχρέωση αποπληρωμής τους.

Μετά από καταγγελία της Nobina AB, της μεγαλύτερης εταιρίας που παρέχει υπηρεσίες δημόσιων συγκοινωνιών με λεωφορεία στη Σουηδία και τη Φινλανδία και μίας από τις δέκα μεγαλύτερες εταιρίες δημόσιων μεταφορών στην Ευρώπη, η Επιτροπή κίνησε την επίσημη διαδικασία έρευνας, προκειμένου να εξακριβώσει εάν οι όροι των προπεριγραφόμενων δανείων ήταν σύμφωνοι με τους όρους της αγοράς και τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων.

Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι κανένας ιδιώτης πιστωτής δεν θα είχε χορηγήσει δάνεια με τέτοιους όρους και προϋποθέσεις, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπιζε η HelB (σημαντικές ζημίες, αρνητικά ίδια κεφάλαια) κατά τον χρόνο χορήγησης των επίμαχων δανείων και, μάλιστα, χωρίς να έχει διενεργήσει προηγουμένως αξιολόγηση της φερεγγυότητας του δανειολήπτη. Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή έκρινε ότι τα δάνεια συνιστούσαν πράγματι παράνομες και μη συμβατές κρατικές ενισχύσεις και ότι η Φινλανδία έπρεπε να τις ανακτήσει από τη HelB. Κατά την έρευνά της, η Επιτροπή διαπίστωσε, ακόμη, ότι τα περιουσιακά στοιχεία και οι επιχειρηματικές δραστηριότητες της HelB είχαν πωληθεί στο μεταξύ στην εταιρία Viikin Linja Oy, η οποία θεωρήθηκε από την Επιτροπή οικονομικός διάδοχος της HelB και υπεύθυνη πλέον για την επιστροφή των επίμαχων ενισχύσεων (SA.33846/2019).

Στη συνέχεια, η εταιρία Viikin Linja Oy, που μετονομάστηκε σε HelB, αιτήθηκε ενώπιον του ΓεΔΕ την ακύρωση της απόφασης της Επιτροπής, υποστηρίζοντας ότι η τελευταία λανθασμένα την χαρακτήρισε ως οικονομική διάδοχο της παλιάς HelB.

Το ΓεΔΕΕ επισήμανε ότι η δραστηριότητα της παλιάς HelB μεταβιβάστηκε μετά από την πραγματοποίηση διαδικασίας «δομημένου διαγωνισμού» ο οποίος, όμως, δεν προκηρύχθηκε με απόφαση δημόσιας αρχής και δεν προσομοιάζει σε ανοιχτό και διαφανή διαγωνισμό, όπως περιγράφεται στην Ανακοίνωση της Επιτροπής 2016 για την έννοια της κρατικής ενίσχυσης. Σύμφωνα με την Ανακοίνωση, για να θεωρηθεί ότι η πώληση των περιουσιακών στοιχείων μιας επιχείρησης γίνεται υπό όρους αγοράς, είναι απαραίτητο αυτή να πραγματοποιείται μέσω ανταγωνιστικής και διαφανούς διαδικασίας διαγωνισμού και η σχετική πρόσκληση υποβολής προσφορών να δημοσιοποιείται επαρκώς για να προσελκύσει την προσοχή όλων των πιθανών ενδιαφερομένων. Εν προκειμένω, το ΓεΔΕΕ διαπίστωσε ότι η επίμαχη διαδικασία τέθηκε υπόψη μόνον ορισμένων επιχειρήσεων που επιλέχθηκαν κατά τη διακριτική ευχέρεια μιας ανεξάρτητης εταιρίας και όχι με αντικειμενικούς όρους, με αποτέλεσμα να αποκλειστούν δυνητικά ενδιαφερόμενες εταιρίες από την υποβολή προσφορών.

Περαιτέρω, το ΓεΔΕΕ σημείωσε ότι στοιχεία, όπως το ότι η πώληση έγινε μεταξύ δύο χωριστών οντοτήτων, οι οποίες δεν είχαν σχέση ιδιοκτησίας μεταξύ τους, ότι η διαδικασία «δομημένου διαγωνισμού» χρησιμοποιείται συνήθως από ειδικούς χρηματοοικονομικής διαχείρισης, καθώς και ότι η διαδικασία πώλησης πραγματοποιήθηκε από ανεξάρτητους ειδικούς, δεν επαρκούν από μόνα τους για να αποδείξουν ότι η τιμή πώλησης της παλιάς HelB ανταποκρίνεται στην τιμή της αγοράς.

Κατόπιν των ανωτέρω, το ΓεΔΕΕ επικύρωσε την απόφαση της Επιτροπής και απέρριψε την προσφυγή στο σύνολό της, καταδικάζοντας την προσφεύγουσα στα δικαστικά έξοδα.

https://curia.europa.eu/juris/liste.jsf?language=en&td=ALL&num=T-603/19