Σύμφωνα με τις παραγράφους 219 έως 221 των Κατευθυντηρίων Γραμμών για την ενέργεια και το περιβάλλον 2014, τα κράτη μέλη οφείλουν να εξισορροπούν, αφενός, τους στόχους της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού και αφετέρου, της προστασίας του περιβάλλοντος, τηρώντας, παράλληλα, την αρχή της αναλογικότητας, με σκοπό τη μείωση των δυνητικά αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων των κρατικών ενισχύσεων. Επομένως, νόμιμα τίθεται ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή στην αγορά δυναμικότητας η συμμόρφωση των ενδιαφερόμενων παρόχων με τα όρια για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα
Νόμιμη η τροποποίηση της ιταλικής αγοράς δυναμικότητας – ΓεΔΕΕ Τ-793/19
Η Ιταλία είχε κοινοποιήσει στην Επιτροπή ένα καθεστώς ενισχύσεων για την ιταλική αγορά δυναμικότητας, η οποία συνίστατο σε μια εγγυημένη σταθερή αμοιβή στους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας μέσω δημοπρασιών, με αντάλλαγμα την ανάληψη της υποχρέωσης να παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια σε περιόδους πίεσης στο δίκτυο, με στόχο την εξασφάλιση επαρκούς δυναμικότητας όπως καθορίζεται από τον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς (ΔΣΜ). Σε περίπτωση που δεν τηρούνταν αυτή η υποχρέωση, προβλεπόταν η επιβολή οικονομικών κυρώσεων. Στην αγορά αυτή μπορούσαν να συμμετέχουν όλοι οι πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας, υφιστάμενοι και νέοι. Η Ιταλία δεσμεύθηκε να παρακολουθεί τη λειτουργία της αγοράς δυναμικότητας σε ετήσια βάση με σκοπό την επανεκτίμηση της αποτελεσματικότητάς της. Η Επιτροπή αποφάσισε να μην προβάλει αντιρρήσεις για το επίμαχο καθεστώς, καθώς έκρινε ότι είναι σύμφωνο με τις Κατευθυντήριες Γραμμές για την ενέργεια και το περιβάλλον 2014 (SA.42011/2018).
Στη συνέχεια, η Ιταλία αποφάσισε να τροποποιήσει το εγκεκριμένο καθεστώς, προκειμένου να ενθαρρύνει τη συμμετοχή στις δημοπρασίες και νέων παρόχων που δεν είχαν προλάβει να προμηθευτούν εγκαίρως τις απαραίτητες άδειες Επίσης, έθεσε ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή στην αγορά δυναμικότητας τη συμμόρφωση των παρόχων με τα όρια εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η Επιτροπή έκρινε ότι οι τροποποιήσεις αυτές αποσκοπούσαν, μεταξύ άλλων, στην ενσωμάτωση των απαιτήσεων του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/943 για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, πριν από την έναρξη της ισχύος του, ο οποίος προβλέπει ότι οι μηχανισμοί δυναμικότητας πρέπει να ενσωματώνουν απαιτήσεις για όρια εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Συνεπώς, η Επιτροπή έκρινε, χωρίς να κινήσει την επίσημη διαδικασία έρευνας, ότι οι κοινοποιηθείσες αλλαγές δεν μεταβάλλουν τους παράγοντες που ελήφθησαν υπόψη για την κρίση της στην απόφαση του 2018 και, άρα, το μέτρο εξακολουθεί να είναι συμβατό (SA.53821/2019).
Η παραγωγός ενέργειας εταιρία Tirreno Power SpA άσκησε προσφυγή ακύρωσης ενώπιον του ΓεΔΕΕ κατά της νέας απόφασης της Επιτροπής, ισχυριζόμενη ότι σε αυτήν δεν αναλύονται επαρκώς οι αλλαγές που επήλθαν στην ιταλική αγορά δυναμικότητας και, συγκεκριμένα, ότι: α) ενώ ο αρχικός σκοπός κοινού ενδιαφέροντος του εν λόγω καθεστώτος, βάσει του οποίου κρίθηκε η συμβατότητά του από την Επιτροπή, ήταν η ασφάλεια του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια (παρ. 219 των Κατευθυντηρίων Γραμμών για την ενέργεια και το περιβάλλον 2014), μετά την τροποποίηση και την απαίτηση για όρια στις ανθρακούχες εκπομπές, αντικαταστάθηκε από τον σκοπό της προώθησης της ενεργειακής μετάβασης· β) ο αριθμός των προβλεπόμενων κύκλων δημοπρασιών αυξήθηκε από 26 σε 27, προκειμένου να συμμετέχουν νέοι πάροχοι δυναμικότητας. Κατά την προσφεύγουσα, οι τροποποιήσεις αυτές έθεταν υπό αμφισβήτηση την αρχική κρίση της Επιτροπής και, επομένως, έπρεπε να είχε κινηθεί η επίσημη διαδικασία έρευνας.
Σχετικά με την επίτευξη ενός σκοπού κοινού ενδιαφέροντος, το ΓεΔΕΕ επισήμανε ότι στην παράγραφο 30 των Κατευθυντηρίων Γραμμών για την ενέργεια και το περιβάλλον 2014 αναγνωρίζεται ένας «γενικός στόχος των ενισχύσεων στον τομέα του περιβάλλοντος» στον οποίο περιλαμβάνεται και ο τομέας της ενέργειας και ο οποίος συνίσταται στην «αύξηση του επιπέδου περιβαλλοντικής προστασίας σε σύγκριση με το επίπεδο που θα μπορούσε να επιτευχθεί ελλείψει ενίσχυσης». Ταυτόχρονα, στις παραγράφους 219-221 των ίδιων Κατευθυντηρίων Γραμμών προβλέπεται ότι ο κύριος στόχος των αγορών δυναμικότητας πρέπει να είναι η διατήρηση της ασφάλειας του εφοδιασμού. Τα μέτρα που λαμβάνονται προς αυτόν τον σκοπό, όπως η δημιουργία αγορών/μηχανισμών δυναμικότητας, μπορούν να επιδιώκουν, παράλληλα, και άλλους στόχους. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη οφείλουν να εξισορροπούν, αφενός, τους στόχους της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού και αφετέρου, τους στόχους προστασίας του περιβάλλοντος, τηρώντας, παράλληλα, την αρχή της αναλογικότητας, με σκοπό τη μείωση των δυνητικά αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων των ενισχύσεων. Αυτή η υποχρέωση εξισορρόπησης είναι σύμφωνη και με τη διατύπωση του άρθρου 194 παρ. 1 της ΣΛΕΕ, το οποίο προβλέπει ως επιτακτική ανάγκη στον τομέα της ενέργειας να λαμβάνεται υπόψη η διατήρηση και η βελτίωση του περιβάλλοντος παράλληλα με τα μέτρα για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού στην ΕΕ.
Στην προκειμένη περίπτωση, το ΓεΔΕΕ έκρινε ότι, εφόσον ο κύριος στόχος της ιταλικής αγοράς δυναμικότητας εξακολουθεί να συνίσταται στη διατήρηση της ασφάλειας του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια, η συμπερίληψη ενός επιπλέον στόχου για την προστασία του περιβάλλοντος δεν θέτει υπό αμφισβήτηση την αρχική κρίση της Επιτροπής περί της συμβατότητας του επίμαχου μέτρου σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Γραμμές για την ενέργεια και το περιβάλλον 2014.
Ομοίως, σε σχέση με την προσθήκη ενός επιπλέον κύκλου δημοπρασιών, το ΓεΔΕΕ διαπίστωσε ότι, κατά την αξιολόγηση του καθεστώτος, η Επιτροπή δεν έλαβε υπόψη της τον αριθμό του κύκλου των προβλεπόμενων δημοπρασιών, αλλά τον τρόπο διενέργειάς τους κατά τρόπο διαφανή και ανοιχτό προς όλους κατόπιν εκ των προτέρων δημόσιας πρόσκλησης υποβολής προσφορών. Ως εκ τούτου, το ΓεΔΕΕ έκρινε ότι, εφόσον και ο επιπλέον κύκλος δημοπρασιών επρόκειτο να διενεργηθεί σύμφωνα με τον εγκεκριμένο τρόπο επιλογής των δικαιούχων, ορθά η Επιτροπή ενέκρινε το τροποποιημένο μέτρο, χωρίς να κινήσει την επίσημη διαδικασία έρευνας.
Βάσει των ανωτέρω, το ΓεΔΕΕ απέρριψε την προσφυγή της εταιρίας Tirreno Power SpA στο σύνολό της και επικύρωσε την απόφαση της Επιτροπής.