Τεκμήριο οικονομικού πλεονεκτήματος – ΓεΔΕΕ T-479/11 RENV & T-157/12 RENV

Το Γαλλικό Ινστιτούτο Πετρελαίου (Institut Français du Pétrole Énergies nouvelles – IFPΕΝ) είναι γαλλικό δημόσιο ίδρυμα, υπεύθυνο για τη διεξαγωγή έρευνας και ανάπτυξης στους τομείς των ερευνών για κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, των τεχνολογιών διυλίσεως και πετροχημείας, της αποστολής εκπαίδευσης μηχανικών και τεχνικών και της αποστολής ενημέρωσης και τεκμηρίωσης των σχετικών τομέων. Αρχικά, το IFPΕΝ ήταν νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου που λειτουργούσε υπό την οικονομική και χρηματοοικονομική εποπτεία του γαλλικού κράτους. Έπειτα, το IFPΕΝ μετατράπηκε σε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, δηλαδή σε δημόσιο βιομηχανικό και εμπορικό ίδρυμα (EPIC), και έλαβε έμμεσα απεριόριστη κρατική εγγύηση λόγω της νέας του νομικής υπόστασης, καθώς, σύμφωνα με το γαλλικό δίκαιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου δεν εμπίπτουν στο κοινό δίκαιο των διαδικασιών αφερεγγυότητας, δυνάμει της γενικής αρχής του ακατασχέτου των δημοσίων αγαθών. Η Επιτροπή έχει κρίνει σχετικά ότι, λόγω του καθεστώτος τους, οι EPIC απολαμβάνουν έμμεσης και απεριόριστης κρατικής εγγύησης στις συναλλαγές τους με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, επειδή το κράτος υποχρεούται να εξοφλεί όλες τις οφειλές τους μέσω κρατικών πόρων (απόφαση 2010/605/ΕΕ).

Οι γαλλικές αρχές ενημέρωσαν την Επιτροπή για τη μετατροπή του IFPEN σε EPIC και η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει την επίσημη διαδικασία έρευνας. Μετά το πέρας αυτής της διαδικασίας, η Επιτροπή έκρινε ότι η χορήγηση έμμεσης και απεριόριστης κρατικής εγγύησης για τις οικονομικές δραστηριότητες του IFPΕΝ (όπως η μεταφορά τεχνολογίας και η παροχή ερευνητικών δραστηριοτήτων βάσει συμβάσεων) συνιστούσε κρατική ενίσχυση στις σχέσεις του IFPEN με τους προμηθευτές και τους πελάτες του, βάσει του τεκμηρίου της ύπαρξης πλεονεκτήματος που η Επιτροπή αναγνώρισε ότι ισχύει για τους EPIC στην απόφαση 2010/605/ΕΕ και λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ανταγωνιστές του IFPEN συναλλάσσονταν σε υψηλότερες τιμές λόγω του κινδύνου αφερεγγυότητας που υπέχουν ως ιδιωτικές επιχειρήσεις. Ωστόσο, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η επίμαχη κρατική ενίσχυση θα μπορούσε να θεωρηθεί συμβατή υπό όρους, μεταξύ των οποίων έθεσε και την υποχρέωση του IFPEN να υποβάλει στην Επιτροπή ετήσια οικονομική έκθεση στην οποία θα περιλαμβάνονται τα ποσά των αγαθών και υπηρεσιών που έχει λάβει από τους προμηθευτές για την εκτέλεση των οικονομικών του δραστηριοτήτων, το ποσό των οικονομικών δραστηριοτήτων που πραγματοποίησε κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης ετήσιας περιόδου, καθώς και ανώτατη εκτίμηση του ακαθάριστου ισοδύναμου επιχορήγησης της ενίσχυσης που είναι αποτέλεσμα μιας ευνοϊκότερης εκτίμησης εκ μέρους των προμηθευτών του κινδύνου αθέτησης της επιχείρησης. Αντιθέτως, η Επιτροπή έκρινε ότι η κάλυψη από την κρατική εγγύηση των δραστηριοτήτων μη οικονομικού χαρακτήρα του IFPEN δεν συνιστά κρατική ενίσχυση. Τέλος, αναγνώρισε την πιθανότητα χορήγησης μελλοντικών κρατικών ενισχύσεων, σε περίπτωση συναλλαγής του IFPEN με χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οπότε η Επιτροπή επέβαλε την υποχρέωση υποβολής και άλλης ετήσιας οικονομικής έκθεσης με το ποσό, το επιτόκιο και τους συμβατικούς όρους των δανείων που τυχόν θα συνάπτει ο IFPEN με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Κατά της απόφασης αυτής, τόσο η Γαλλία όσο και το IFPΕΝ άσκησαν προσφυγές ακύρωσης ενώπιον του ΓεΔΕΕ, αμφισβητώντας τόσο την ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης όσο και το ύψος του οικονομικού πλεονεκτήματος που η Επιτροπή θεώρησε ότι έλαβε το IFPEN. Το ΓεΔΕΕ έκανε εν μέρει δεκτές αυτές τις προσφυγές, καθώς διαπίστωσε ότι το τεκμήριο περί ύπαρξης οικονομικού πλεονεκτήματος αφορά τις σχέσεις των EPIC με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ενώ η Επιτροπή δεν κατάφερε να αποδείξει επαρκώς και βάσει πραγματικών οικονομικών στοιχείων ότι η κρατική εγγύηση ωφέλησε το IFPΕΝ και στις συναλλαγές του με τους προμηθευτές και τους πελάτες του.

Στη συνέχεια, η Επιτροπή άσκησε αίτηση αναίρεσης ενώπιον του ΔΕΕ, το οποίο την έκανε δεκτή, ακύρωσε την απόφαση του ΓεΔΕΕ και ανέπεμψε την υπόθεση σε αυτό, επειδή έκρινε πως το γεγονός ότι το IFPΕΝ επωφελείται από κρατική εγγύηση λόγω της ιδιότητάς του ως EPIC συνιστά νόμιμο τεκμήριο, το οποίο η Επιτροπή μπορεί να το επικαλεστεί και στις σχέσεις του IFPΕΝ με τους προμηθευτές και τους πελάτες του, χωρίς να είναι υποχρεωμένη να αποδείξει τα πραγματικά οικονομικά αποτελέσματα που προέκυψαν λόγω της κρατικής εγγύησης. Στην περίπτωση αυτή αρκεί, κατά το ΔΕΕ, να προσκομίσει η Επιτροπή αποδείξεις ότι κάτι τέτοιο συνάγεται από τις συνθήκες που επικρατούν στη σχετική αγορά, δηλαδή από τη συνήθη συμπεριφορά των συναλλασσόμενων.

Κατά την εκ νέου εκδίκαση της υπόθεσης, το ΓεΔΕΕ έλαβε υπόψη τις γραπτές παρατηρήσεις που υπέβαλε η Επιτροπή ενώπιόν του, με τις οποίες αναγνώρισε πως, στην προσβαλλόμενη απόφασή της, δεν απέδειξε ότι η συμπεριφορά των παραγόντων της αγοράς στην οποία δραστηριοποιείται το IFPEN της επέτρεπε να υποθέσει ότι υπήρχε παρόμοιο πλεονέκτημα στις σχέσεις μεταξύ αυτού του οργανισμού και των προμηθευτών και πελατών του. Ως εκ τούτου, το ΓεΔΕΕ έκρινε πως η Επιτροπή εκτίμησε ότι το IFPEN είχε λάβει κρατική ενίσχυση, χωρίς να τηρήσει την υποχρέωση για το επίπεδο τεκμηρίωσης που έθεσε το ΔΕΕ. Συναφώς, το ΓεΔΕΕ έκρινε ότι, εφόσον η Επιτροπή δεν απέδειξε την ύπαρξη οικονομικού πλεονεκτήματος στις σχέσεις του IFPEN με τους προμηθευτές και τους πελάτες του, η εξέταση του ύψους αυτού του υποθετικού πλεονεκτήματος παρέλκει.

Περαιτέρω, το ΓεΔΕΕ παρατήρησε ότι η υποχρέωση που επέβαλε η Επιτροπή στο IFPEN, με σκοπό τον έλεγχο της συμβατότητας της ενίσχυσης, να της διαβιβάζει, σε ετήσια βάση, οικονομικά δεδομένα σχετικά με τις συναλλαγές που πραγματοποιεί, σχετίζεται με το προαναφερόμενο πλεονέκτημα που η Επιτροπή δεν κατάφερε να αποδείξει. Συνεπώς, το ΓεΔΕΕ έκρινε ότι οι συγκεκριμένες υποχρεώσεις δεν μπορούν εξ ορισμού να θεωρηθούν κατάλληλες και αναγκαίες και, άρα, εν προκειμένω η Επιτροπή παραβίασε την αρχή της αναλογικότητας και η απόφασή της θα πρέπει να ακυρωθεί κατ’ αυτό το μέρος.

http://curia.europa.eu/juris/liste.jsf?num=T-479/11&language=el