Συμβατή ενίσχυση η εισφορά για Τσέχους παραγωγούς ενέργειας ΑΠΕ – ΓεΔΕΕ Τ-217/17

Το 2003, δύο τσεχικές ενώσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα των ΑΠΕ, η «Τσεχική Αιολική Ενέργεια» και η «Eurosolar», κατήγγειλαν στην Επιτροπή ένα νομοσχέδιο της Τσεχικής Δημοκρατίας για την προώθηση της ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ. Η Επιτροπή πληροφόρησε τις καταγγέλουσες, με επιστολή της το 2004, ότι το σχεδιαζόμενο μέτρο δεν συνιστούσε κρατική ενίσχυση, καθώς δεν αφορούσε τη χρήση κρατικών πόρων.

Το νομοσχέδιο αυτό ψηφίστηκε το 2005 και τροποποιήθηκε το 2010 και το 2011. Το 2014, οι τσεχικές αρχές κοινοποίησαν στην Επιτροπή τα μέτρα στήριξης για την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ που είχαν θέσει σε ισχύ μεταξύ των ετών 2006-2012. Η Επιτροπή αποφάνθηκε ότι τα μέτρα αυτά αποτελούν παράνομη κρατική ενίσχυση υπέρ των παραγωγών ενέργειας από ΑΠΕ, καθώς εφαρμόστηκαν, χωρίς να κοινοποιηθούν σ’ αυτήν, αλλά ότι είναι συμβατά, σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Γραμμές για το περιβάλλον του 2001 και του 2008 (SA.40171/2015).

Ειδικότερα, το σύστημα που εισήγαγε αρχικώς η Τσεχία για τη στήριξη της ενέργειας από ΑΠΕ διαρθρωνόταν ως εξής: οι Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς (ΔΣΜ) και οι περιφερειακοί Διαχειριστές Συστημάτων Διανομής (ΔΣΣ) υποχρεούνταν από τον νόμο να αγοράζουν όλη την ηλεκτρική ενέργεια που παραγόταν από ΑΠΕ από τους παραγωγούς που ήταν συνδεδεμένοι στα δίκτυά τους. Οι τιμές για την αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας καθορίζονταν κάθε χρόνο με απόφαση της Τσεχικής Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας. Το πρόσθετο κόστος που συνεπαγόταν η υποχρέωση αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ για τους ΔΣΜ και ΔΣΣ μεταβιβάστηκε στους τελικούς καταναλωτές, που υποχρεούνταν να καταβάλουν ειδική εισφορά (εισφορά ΑΠΕ), το ύψος της οποίας όριζε το κράτος. Kάθε έλλειμμα ή πλεόνασμα που προέκυπτε σε ετήσια βάση μεταξύ των εσόδων από την πώληση ενέργειας από ΑΠΕ και της τιμής αγοράς αυτής της ενέργειας συνυπολογιζόταν στο ποσό της εισφοράς ΑΠΕ για το επόμενο έτος που εγκρινόταν από την αρμόδια αρχή. Στη συνέχεια, η χρηματοδότηση για τη στήριξη της παραγωγής πράσινης ενέργειας προερχόταν εν μέρει από την εισφορά ΑΠΕ και εν μέρει απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Κατά της απόφασης της Επιτροπής προσέφυγαν ενώπιον του ΓεΔΕΕ η FVE Holýšov κ.ά., ισχυριζόμενοι ότι η επιστολή της Επιτροπής του 2004 συνιστά απόφαση με την οποία είχε ήδη κριθεί οριστικά ότι δεν υφίσταται κρατική ενίσχυση. Συνεπώς, η Επιτροπή, λαμβάνοντας εκ νέου απόφαση το 2015, παραβίασε την αρχή της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης καθώς και την αρχή της ασφάλειας δικαίου. Επιπλέον, οι προσφεύγοντες αμφισβήτησαν την κρίση της Επιτροπής ότι το επίμαχο μέτρο περιλαμβάνει τη μεταφορά κρατικών πόρων και ότι συνιστά κρατική ενίσχυση.

Το ΓεΔΕΕ διευκρίνισε, αρχικά, ότι η επιστολή που απέστειλε η Επιτροπή το 2004 σε απάντηση της καταγγελίας που είχαν υποβάλει οι τσεχικές ενώσεις δεν συνιστά απόφαση, αλλά νομική άποψη, δεδομένου, μάλιστα, ότι στο τέλος της επιστολής η Επιτροπή καλεί τις καταγγέλλουσες να θέσουν υπ’ όψιν της οποιοδήποτε νέο στοιχείο προκύψει στο μέλλον. Παρόλ’ αυτά, το ΓεΔΕΕ επισήμανε ότι, ακόμη και εάν επρόκειτο για απόφαση της Επιτροπής, ληφθείσα κατά την προκαταρκτική εξέταση, αυτή δεν εμπόδιζε την Επιτροπή να αξιολογήσει τα μέτρα που της κοινοποιήθηκαν το 2014, αφού τα μέτρα αυτά διέφεραν ουσιωδώς από το νομοσχέδιο που είχε εξετάσει δέκα χρόνια πριν. Ως εκ τούτου, η επιστολή της Επιτροπής του 2004 δεν δημιούργησε δικαιολογημένες προσδοκίες στους δικαιούχους του μέτρου. Εξάλλου, το νομοσχέδιο που είχε εξετάσει η Επιτροπή ρο 2004 δεν περιλάμβανε την επιβολή εισφοράς ΑΠΕ, η οποία διαμορφώθηκε με τον νόμο του 2005.

Περαιτέρω, το ΓεΔΕΕ επιβεβαίωσε την κρίση της Επιτροπής σχετικά με το ότι το επίμαχο μέτρο πληροί όλα τα κριτήρια του άρθρου 107 παρ. 1 και, ειδικά, το κριτήριο της ύπαρξης κρατικών πόρων. Συγκεκριμένα, το ΓεΔΕΕ έκρινε ότι ούτε η τιμή αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας ΑΠΕ ούτε η εισφορά ΑΠΕ ήταν αποτέλεσμα της ελευθερίας των συμβάσεων, αλλά επιβλήθηκαν με διοικητικές πράξεις, επί ποινή επιβολής διοικητικού προστίμου στους ΔΣΜ και ΔΔΔ και επρόκειτο ουσιαστικά για ένα είδος φορολογικής επιβάρυνσης για τους τελικούς καταναλωτές. Επιπροσθέτως, οι πόροι που προέκυπταν από την εισφορά ΑΠΕ και τους οποίους εισέπρατταν ο ΔΣΜ και οι ΔΔΔ, υπόκειντο σε υποχρεωτική αναδιανομή από την Τσεχική Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και παρέμεναν συνεχώς υπό τον έλεγχό της. Κατόπιν των ανωτέρω, το ΓεΔΕΕ απέρριψε την προσφυγή της FVE Holýšov κ.ά. στο σύνολό της.

http://curia.europa.eu/juris/liste.jsf?language=en&td=ALL&num=T-217/17