Δεκτή η αναίρεση της Επιτροπής κατά της IFP Énergies nouvelles – ΔΕΕ C-438/16 P

Ο IFP Énergies nouvelles (IFPΕΝ) είναι ένας οργανισμός επιφορτισμένος με τη διεξαγωγή έρευνας και ανάπτυξης, εκπαίδευσης προσωπικού, ενημέρωσης και τεκμηρίωσης στον τομέα της ενέργειας. Ο IFPEN ήταν νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου μέχρι το έτος 2006, οπότε μετατράπηκε σε οργανισμό δημοσίου δικαίου βιομηχανικού και εμπορικού χαρακτήρα (EPIC). Η αλλαγή καθεστώτος του IFPΕΝ κρίθηκε από την Επιτροπή ότι υποκρύπτει κρατική ενίσχυση, καθώς με αυτόν τον τρόπο χορηγήθηκε σε αυτόν έμμεση και απεριόριστη κρατική εγγύηση. Συγκεκριμένα, ο IFPΕΝ ως EPIC καλύπτεται από τη γενική αρχή του ακατασχέτου των δημόσιων αγαθών, η οποία τον αποκλείει από το πεδίο εφαρμογής των διατάξεων περί αφερεγγυότητας, και συνεπάγεται την υποχρέωση του κράτους να εξοφλεί όλες τις οφειλές του μέσω της χρήσης κρατικών πόρων. Στα πλαίσια μίας άλλης περίπτωσης μετατροπής σε EPIC που προηγήθηκε, στην υπόθεση La Poste (ΔΕΕ C-559/12 P), αναγνωρίστηκε από το ΔΕΕ το τεκμήριο «ύπαρξης πλεονεκτήματος», σύμφωνα με το οποίο οι επιχειρήσεις που απολαύουν έμμεσης και απεριόριστης κρατικής εγγύησης τεκμαίρεται ότι βρίσκονται σε πλεονεκτικότερη οικονομικά θέση, σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους. Εν προκειμένω, η Επιτροπή, απεφάνθη ότι το τεκμήριο αυτό συνίσταται στο γεγονός ότι οι προμηθευτές του IFPEN, αξιολογώντας τον χαμηλό κίνδυνο πτώχευσής του που συνεπαγόταν η εγγύηση του Δημοσίου, του προσέφεραν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους σε μειωμένες τιμές. Η Επιτροπή θεώρησε ότι η μετατροπή του IFPEN σε EPIC αποτελεί ένα «καθεστώς καθεστώτων κρατικών ενισχύσεων», δηλαδή ένα καθεστώς ενισχύσεων που απορρέει από ένα ευρύτερο καθεστώς ενισχύσεων, καθώς η εγγύηση υπέρ του IFPEN χορηγήθηκε για μη προκαθορισμένο χρόνο και ποσό και βάσει του ευρύτερου καθεστώτος της εκ του νόμου παροχής απεριόριστης κρατικής εγγύησης στους EPIC. Το καθεστώς του IFPEN κρίθηκε από την Επιτροπή παράνομο λόγω μη προηγούμενης κοινοποίησής του, αλλά συμβατό υπό όρους. Την απόφαση της Επιτροπής ακύρωσε εν μέρει το ΓεΔΕΕ, κατόπιν προσφυγής που άσκησαν η Γαλλία και ο IFPΕΝ, δεχόμενο πρώτον, ότι η μετατροπή του IFPEN σε EPIC είναι ατομική κρατική ενίσχυση βάσει καθεστώτος και όχι καθεστώς ενισχύσεων. Δεύτερον, ότι το επικαλούμενο από την Επιτροπή τεκμήριο «ύπαρξης πλεονεκτήματος», που καθιερώθηκε με την απόφαση La Poste, δεν τυγχάνει εφαρμογής στην περίπτωση του IFPEN, επειδή αυτός δεν συναλλάχθηκε με χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως η La Poste, αλλά μόνο με ιδιώτες προμηθευτές. Σε κάθε δε περίπτωση, επεσήμανε ότι το τεκμήριο αυτό είχε ανατραπεί ελλείψει πραγματικών αποδείξεων. Κατά της απόφασης του ΓεΔΕΕ, η Επιτροπή άσκησε αναίρεση ενώπιον του ΔΕΕ, επικαλούμενη νομικά σφάλματα, στα οποία υπέπεσε το πρωτοβάθμιο δικαστήριο κατά τη λήψη της απόφασής του.

Το ΔΕΕ επιβεβαίωσε ότι η διενεργηθείσα μετατροπή του IFPΕΝ σε EPIC συνεπάγεται την ευνοϊκότερη μεταχείριση μόνου του συγκεκριμένου οργανισμού, λόγω της απεριόριστης εγγύησης, που του χορηγήθηκε εμμέσως από το γαλλικό κράτος, και η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το νομοθετικό καθεστώς των EPIC. Κατέληξε, συνακόλουθα, ότι το μέτρο αυτό αποτελεί ατομική κρατική ενίσχυση βάσει καθεστώτος, που υπόκειται όμως, σε υποχρέωση ξεχωριστής κοινοποίησης. Στη βάση αυτής της διαπίστωσης, το ΔΕΕ έκρινε περαιτέρω ότι η χορήγηση απεριόριστης κρατικής εγγύησης συνεπάγεται οικονομικό πλεονέκτημα, οι πραγματικές συνέπειες του οποίου τεκμαίρονται. Επομένως, η Επιτροπή νομίμως επικαλείται το συγκεκριμένο τεκμήριο, αποδεικνύοντας απλώς τη χορήγηση απεριόριστης κρατικής εγγύησης, χωρίς να απαιτείται να αποδείξει περαιτέρω και την προσπόριση συγκεκριμένης οικονομικής ωφέλειας στον IFPΕΝ, ως πραγματική συνέπεια της εν λόγω εγγύησης. Σύμφωνα με την παραπάνω ερμηνευτική προσέγγιση του ΔΕΕ, η μη χρήση στο παρελθόν της κρατικής εγγύησης από τον IFPΕΝ στις σχέσεις του με τους πιστωτές του κατ’ ουδένα τρόπο δεν συνεπάγεται την ανατροπή του τεκμηρίου «ύπαρξης πλεονεκτήματος», εφόσον δεν αποκλείεται ότι αυτός θα χρησιμοποιήσει την εγγύηση προς όφελός του στο μέλλον. Επιπλέον, το ΔΕΕ διευκρίνισε ότι το τεκμήριο La Poste δεν περιορίζεται στις σχέσεις του εκάστοτε EPIC, και εν προκειμένω του IFPΕΝ, με τα τραπεζικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, που εξετάστηκαν στην υπόθεση La Poste, αλλά επεκτείνεται σε κάθε είδους αγορά, στην οποία δραστηριοποιείται ο εκάστοτε EPIC, υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι το πλεονέκτημα που δύναται να αντλήσει είναι ανάλογο μ’ αυτό που δημιουργείται στις σχέσεις του με τους τραπεζικούς και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Κατά συνέπεια, το ΔΕΕ αναίρεσε την απόφαση του ΓεΔΕΕ ως προς το παραπάνω ζήτημα του τεκμηρίου και ανέπεμψε την υπόθεση σε αυτό, προκειμένου να εξεταστεί το ζήτημα εάν θα μπορούσε να προκύψει στο μέλλον και στις σχέσεις του IFPΕΝ με τους πελάτες και τους προμηθευτές του ανάλογο οικονομικό πλεονέκτημα, λαμβανομένης υπόψη της συνήθους συμπεριφοράς των εν λόγω παραγόντων στην αγορά δραστηριότητάς τους. Η έκδοση σχετικής απόφασης από το ΓεΔΕΕ εκκρεμεί.

http://curia.europa.eu/juris/liste.jsf?language=fr&num=C-438/16P&td=ALL