Την περίοδο 2019-2020, η Γερμανία κοινοποίησε στην Επιτροπή ορισμένες νομοθετικές τροποποιήσεις της ενεργειακής και περιβαλλοντικής της νομοθεσίας που αποσκοπούσαν στην αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από μονάδες συμπαραγωγής θερμότητας και ηλεκτρικής ενέργειας (CHP/ΣΗΘ). Ο σχετικός νόμος (KWKG 2020) θέσπιζε ένα σύνθετο σύστημα χρηματοδότησης, το οποίο περιελάμβανε και την εξής πτυχή: Οι φορείς εκμετάλλευσης μονάδων CHP/ΣΗΘ δικαιούνταν μιας γενικής πριμοδότησης, την οποία κατέβαλε υποχρεωτικά και εκ του νόμου ο οικείος διαχειριστής δικτύου. Οι διαχειριστές δικτύων είχαν τη δυνατότητα, αλλά όχι την υποχρέωση, να μετακυλίουν το κόστος της πριμοδότησης στους πελάτες τους ως προσαύξηση (εισφορά KWKG). Κατά παρέκκλιση, οι διαχειριστές δικτύων μεταφοράς μπορούσαν να επιβάλλουν μειωμένη εισφορά KWKG στους μεγαλύτερους καταναλωτές ενέργειας, όπως οι παραγωγοί υδρογόνου. Το ποσό της εισφοράς KWKG υπολογιζόταν από τους διαχειριστές, σύμφωνα με συγκεκριμένη μεθοδολογία που όριζε ο KWKG 2020. Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι κάθε διαχειριστής μπορούσε να αντισταθμίζει την πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση που προέκυπτε από τις υποχρεώσεις του, θεσπίστηκε ένας μηχανισμός μέσω του οποίου η επίμαχη επιβάρυνση κατανεμόταν μεταξύ των διαχειριστών δικτύων (διανομής ή μεταφοράς) αναλόγως της κατανάλωσης των συνδεδεμένων με το δίκτυό τους καταναλωτών και στη συνέχεια αντισταθμιζόταν μέσω της εισφοράς KWKG. Το 2021, η Επιτροπή, με την απόφαση SA.56826/2021, έκρινε ότι τα επίμαχα μέτρα αποτελούσαν μεν κρατικές ενισχύσεις, ήταν, όμως, συμβατά, βάσει των Κατευθυντηρίων Γραμμών 2014 για το περιβάλλον και την ενέργεια. Η Γερμανία άσκησε προσφυγή ακυρώσεως ενώπιον του ΓεΔΕΕ (Τ-409/21), αμφισβητώντας ότι τα μέτρα αυτά αποτελούσαν κρατικές ενισχύσεις. Το ΓεΔΕΕ εξέτασε αρχικά εάν τα ποσά που καταβάλλονταν στους φορείς εκμετάλλευσης CHP/ΣΗΘ συνιστούσαν φορολογική επιβάρυνση ή άλλου είδους υποχρεωτική εισφορά. Παρατήρησε ότι, κατά τη νομολογία Dobeles Hes, ως «κρατικοί πόροι» μπορούν να χαρακτηρισθούν: α) τα κεφάλαια που προέρχονται από φορολογική επιβάρυνση ή από άλλου είδους υποχρεωτικές εισφορές δυνάμει της εθνικής νομοθεσίας και των οποίων η διαχείριση και η κατανομή διέπονται από τη νομοθεσία αυτή ή β) τα ποσά που παραμένουν διαρκώς υπό κρατικό έλεγχο και, συνεπώς, στη διάθεση των αρμοδίων εθνικών αρχών. Στο πλαίσιο αυτό, κρίθηκε ότι, προκειμένου ορισμένα κεφάλαια να θεωρηθούν «κρατικοί πόροι», πρέπει να «προέρχονται» από φορολογικές επιβαρύνσεις ή από άλλου είδους υποχρεωτικές εισφορές τις οποίες επιβάλλει η νομοθεσία του κράτους, ενώ η διαχείριση και η κατανομή τους πρέπει να διέπονται από την οικεία νομοθεσία. Στην ένδικη υπόθεση, δεν μπορούσε να θεωρηθεί ότι η πριμοδότηση που κατέβαλλαν υποχρεωτικά οι διαχειριστές δικτύων στους φορείς εκμετάλλευσης μονάδων CHP/ΣΗΘ συνιστούσε φορολογική επιβάρυνση ή άλλου είδους υποχρεωτική εισφορά ικανή να στοιχειοθετήσει την ύπαρξη κρατικών πόρων. Οι διαχειριστές, έχοντας εκ του νόμου υποχρέωση, απλώς παρείχαν την επίμαχη πριμοδότηση στους φορείς εκμετάλλευσης μονάδων CHP/ΣΗΘ. Δεν προέκυπτε καμία ένδειξη σχετικά με την προέλευση των κεφαλαίων που χρησιμοποιούσαν οι διαχειριστές δικτύων για τη χορήγηση οικονομικής στήριξης στους δικαιούχους. Συνεπώς, η Επιτροπή εσφαλμένα είχε κρίνει ότι η υποχρέωση των διαχειριστών δικτύων να καταβάλλουν ποσά στους δικαιούχους αρκούσε για να διαπιστωθεί η ύπαρξη φορολογικής επιβάρυνσης ή άλλου είδους υποχρεωτικής εισφοράς ικανής να στοιχειοθετήσει χρήση κρατικών πόρων. Περαιτέρω, το ΓεΔΕΕ επεσήμανε πως η Επιτροπή δεν είχε εξηγήσει πότε και από ποιον γινόταν η διαχείριση των κεφαλαίων. Ο μηχανισμός δίκαιης κατανομής της οικονομικής επιβάρυνσης μεταξύ διαχειριστών δικτύων δεν μπορούσε να θεωρηθεί διαχείριση των κεφαλαίων που χρησιμοποιούνταν για τη χρηματοδότηση των μέτρων στήριξης της CHP/ΣΗΘ, καθώς προέβλεπε απλώς αντιστάθμιση της επιβάρυνσης μεταξύ των διαχειριστών δικτύων. Οι διαχειριστές δικτύων δεν μπορούσαν να παρεκκλίνουν από τους κανόνες τους οποίους έθετε ο νόμος και των οποίων η εφαρμογή ελεγχόταν από την υπηρεσία οικονομίας και ελέγχου των εξαγωγών (BAFA), πράγμα που σημαίνει πως όφειλαν να διαθέτουν τα κεφάλαια σύμφωνα με τον νόμο. Δεν προέκυπτε, ωστόσο, ότι οι διαχειριστές δικτύων αντλούσαν τα εν λόγω κεφάλαια από φορολογική επιβάρυνση ή από άλλου είδους υποχρεωτική εισφορά την οποία εισέπρατταν ή διαχειρίζονταν οι ίδιοι. Το ΓεΔΕΕ επεσήμανε ότι οι διαχειριστές δικτύων μπορεί να επωμίζονταν το κόστος των μέτρων στήριξης της CHP/ΣΗΘ, είχαν, όμως, τη δυνατότητα μετακύλισής του στους πελάτες τους μέσω της εισφοράς KWKG. Στο πλαίσιο αυτό, έκρινε ότι, όταν λαμβάνει χώρα τέτοια μετακύλιση, πρέπει να θεωρείται ότι οι πελάτες των διαχειριστών δικτύων είναι εκείνοι που επωμίζονται το οικονομικό βάρος των μέτρων στήριξης της CHP/ΣΗΘ. Ενόψει των ανωτέρω, δεν μπορούσε να υποστηριχθεί ότι το κράτος είχε ιδιοποιηθεί τους πόρους των διαχειριστών δικτύων, δεδομένου ότι οι διαχειριστές αυτοί δεν είναι κατ’ ανάγκην οι τελικοί οφειλέτες της επίμαχης οικονομικής επιβάρυνσης. Επομένως, η Επιτροπή δεν είχε αποδείξει ότι τα επίμαχα μέτρα χρηματοδοτούνταν από φορολογική επιβάρυνση ή από άλλου είδους υποχρεωτικές εισφορές. Το γεγονός ότι ο νόμος προέβλεπε λεπτομερώς τους όρους χορήγησης της οικονομικής στήριξης δεν είναι ικανό να στοιχειοθετήσει μεταβίβαση κρατικών πόρων, παρά μόνον ευθύνη του κράτους όσον αφορά τη θέσπιση του μηχανισμού στήριξης της ηλεκτρικής ενέργειας CHP/ΣΗΘ και, επομένως, δυνατότητα καταλογισμού των μέτρων στήριξης της CHP/ΣΗΘ στο κράτος. Στο σημείο αυτό, το ΓεΔΕΕ παρατήρησε πως στην απόφαση Dobeles Hes είχε διευκρινιστεί ότι βάσει του κριτηρίου σχετικά με την ύπαρξη φορολογικής επιβάρυνσης ή άλλου είδους υποχρεωτικής εισφοράς μπορούσε να διαπιστωθεί η χρήση κρατικών πόρων, χωρίς να απαιτείται περαιτέρω απόδειξη ότι πληρούται και το κριτήριο περί διαρκούς δημόσιου ελέγχου των κεφαλαίων. Ωστόσο, η διαπίστωση περί του διαζευκτικού χαρακτήρα των εν λόγω κριτηρίων δεν ασκεί επιρροή στον αντίστοιχο ορισμό τους, όπως αυτός προκύπτει από τη νομολογία. Επομένως, προκειμένου να θεωρηθεί ότι υπάρχουν κρατικοί πόροι, επειδή πληρούται το κριτήριο σχετικά με την ύπαρξη φορολογικής επιβάρυνσης ή άλλου είδους υποχρεωτικής εισφοράς, εξακολουθεί να είναι αναγκαίο να αποδειχθεί ότι τα κεφάλαια προέρχονται από υποχρεωτικές εκ του νόμου εισφορές τις οποίες επιβάλλει η νομοθεσία του κράτους σε συγκεκριμένη κατηγορία προσώπων και ότι η διαχείριση και η κατανομή των κεφαλαίων αυτών διέπεται από την εν λόγω νομοθεσία. Εν συνεχεία, το ΓεΔΕΕ καταλόγισε στην Επιτροπή ότι δεν είχε εξετάσει σαφώς και ρητώς την προϋπόθεση να βρίσκονται οι επίμαχοι πόροι υπό «διαρκή κρατικό έλεγχο», κατά τη νομολογία Dobeles Hes. Οι διαχειριστές δικτύων υποχρεούνταν να καταβάλλουν τα κεφάλαια στους δικαιούχους, χωρίς να μπορούν να παρεκκλίνουν από τα κριτήρια επιλεξιμότητας ούτε από τα ποσά της προβλεπόμενης από τον νόμο οικονομικής στήριξης. Έτσι, τα χρησιμοποιούμενα κεφάλαια προορίζονταν αποκλειστικώς για την εκτέλεση εκ του νόμου ανατιθέμενων καθηκόντων, γεγονός που συνηγορούσε στη διαπίστωση ότι το γερμανικό δημόσιο δεν ήταν σε θέση να τα διαθέτει κατά τη δική του βούληση. Συνεπώς, η Επιτροπή δεν είχε αποδείξει ότι τα μέτρα στήριξης της CHP/ΣΗΘ χρηματοδοτούνταν με κρατικούς πόρους. Κατόπιν τούτων, το ΓεΔΕΕ εξέτασε το ενδεχόμενο εφαρμογής της νομολογίας PreussenElektra. Επεσήμανε ότι, στην εν λόγω νομολογία, ο ενωσιακός δικαστής δεν απέκλεισε τη χρήση κρατικών πόρων λόγω του τρόπου με τον οποίο χορηγήθηκε το πλεονέκτημα στους δικαιούχους, ήτοι μέσω του καθορισμού της τιμής προϊόντων ή μέσω της επιβολής υποχρέωσης αγοράς προϊόντων σε καθορισμένη τιμή ή ποσότητα. Αντιθέτως, διαχρονικά από τη νομολογία του ΔΕΕ προκύπτει ότι το αποφασιστικό στοιχείο δεν είναι το γεγονός ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις υπείχαν απλή υποχρέωση αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά το ότι χρησιμοποιούσαν ίδιους πόρους για την εκπλήρωση της υποχρέωσης αυτής και δεν τους είχε ανατεθεί από το κράτος η διαχείριση κρατικού πόρου. Στην ένδικη υπόθεση, το ΓεΔΕΕ έκρινε ότι, προκειμένου να αποκλειστεί η εφαρμογή της νομολογίας PreussenElektra, η Επιτροπή όφειλε να αποδείξει, ανεξαρτήτως του κατά πόσον τα μέτρα στήριξης της CHP/ΣΗΘ συνιστούσαν μέτρο «απλής ρύθμισης τιμών», ότι το πλεονέκτημα υπέρ των φορέων εκμετάλλευσης μονάδων CHP/ΣΗΘ δεν είχε χορηγηθεί από τους διαχειριστές δικτύων, οι οποίοι είναι ιδιωτικοί φορείς, με ίδιους οικονομικούς πόρους, αλλά ότι το κράτος είχε αναθέσει σε αυτούς τη διαχείριση κρατικών πόρων, γεγονός το οποίο δεν έπραξε. Αντιθέτως, εν προκειμένω φαίνεται τα κεφάλαια να μεταβιβάζονται από ιδιωτικούς φορείς σε ιδιωτικούς φορείς και να διατηρούν τον ιδιωτικό χαρακτήρα σε όλη τη διαδρομή τους. Περαιτέρω, διαπίστωσε πως το γεγονός ότι η υποχρέωση καταβολής ποσών από τους διαχειριστές δικτύων επιβαλλόταν από τον νόμο και παρείχε αναμφισβήτητο πλεονέκτημα σε ορισμένες επιχειρήσεις δεν ήταν ικανό να της προσδώσει τον χαρακτήρα κρατικής ενίσχυσης, διότι οι κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων δεν τυγχάνουν εφαρμογής σε μέτρα που θεσπίστηκαν από το κράτος, αλλά χρηματοδοτήθηκαν από ιδιωτικές επιχειρήσεις. Επί του καθορισμού ανωτάτου ορίου στην εισφορά KWKG υπέρ των παραγωγών υδρογόνου, το ΓεΔΕΕ διαπίστωσε πως, με δεδομένο ότι δεν είναι υποχρεωτική η μετακύλιση της εισφοράς KWKG στους πελάτες των διαχειριστών δικτύων, δεν μπορεί να θεωρηθεί φορολογική επιβάρυνση ή υποχρεωτική εκ του νόμου εισφορά ικανή να στοιχειοθετήσει την ύπαρξη κρατικών πόρων. Συνεπώς, εφόσον η εισφορά KWKG δεν συνιστούσε κρατικό πόρο, η μείωσή της για τους παραγωγούς υδρογόνου δεν αποτελούσε παραίτηση από κρατικούς πόρους. Ως εκ τούτου, το ΓεΔΕΕ έκανε δεκτούς τους ισχυρισμούς της Γερμανίας ως προς αμφότερα τα παραπάνω σκέλη και ακύρωσε την απόφαση της Επιτροπής. https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=282024&pageIndex=0&doclang=EL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=132759