Το 2021 παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών στα σύνορα της Λευκορωσίας με την Πολωνία, τα οποία αποτελούν ταυτόχρονα και εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Η Πολωνική κυβέρνηση θεώρησε ότι η κυβέρνηση της Λευκορωσίας υποκινεί και κατευθύνει συνειδητά την τεχνητή αύξηση της παράτυπης μετανάστευσης προς την ΕΕ, με σκοπό να διαταραχθεί η ασφάλεια της Πολωνίας και της ίδιας της ΕΕ. Ως απάντηση, στις 2 Σεπτεμβρίου 2021, η Πολωνία κήρυξε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τμήμα των επαρχιών Podlaskie και Lubelskie. Τα περιοριστικά νομοθετικά μέτρα που θεσπίστηκαν στο πλαίσιο της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, αφορούσαν μία λωρίδα μήκους περί τα 3 χιλιόμετρα, κατά μήκος των συνόρων της Πολωνίας με τη Λευκορωσία. Μεταξύ των περιοριστικών μέτρων, ήταν εκείνο της απαγόρευσης παραμονής και διαμονής σε τουριστικά καταλύματα εντός της ως άνω περιοχής, η οποία ίσχυσε μέχρι τον Ιούνιο του 2022. Η Πολωνία κοινοποίησε στην Επιτροπή σχέδιο για τη χορήγηση αποζημίωσης στις τουριστικές επιχειρήσεις που επλήγησαν από τα ως άνω μέτρα, προϋπολογισμού 21 εκατομμυρίων ευρώ. Το καθεστώς θα καλύψει τις ζημίες που προκλήθηκαν στις τουριστικές επιχειρήσεις, κατά το χρονικό διάστημα μεταξύΣεπτεμβρίου 2021 και Ιουνίου 2022. Η ενίσχυση έχει τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων από το πολωνικό δημόσιο προς ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις του τουριστικού τομέα που δραστηριοποιούνται στην ως άνω περιοχή, συμπεριλαμβανομένων ξενοδοχείων, εστιατορίων και τουριστικών πρακτόρων. Προϋπόθεση για την χορήγηση της ενίσχυσης είναι η μείωση του κύκλου εργασιών της επιχείρησης, κατά τουλάχιστον 25% σε σχέση με την περίοδο Σεπτεμβρίου 2018 και Ιουνίου 2019. Η αποζημίωση είναι μερική κι έχει ανώτατο όριο το 65% του μέσου μηνιαίου κέρδους της επιχείρησης, το οποίο υπολογίζεται με βάση το τρίμηνο που προηγήθηκε της απαγόρευσης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Πολωνίας, περί τις 100 επιχειρήσεις αναμένεται να ωφεληθούν από το μέτρο. Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι η κατάσταση στα σύνορα Πολωνίας-Λευκορωσίας χαρακτηρίζεται ως έκτακτο και απρόβλεπτο γεγονός, το οποίο συνεπάγεται μεγάλου εύρους συνέπειες. Για την αξιολόγηση αυτή, έχει κεντρική σημασία η εμπλοκή τρίτης χώρας (Λευκορωσία), η οποία εργαλειοποιεί μετανάστες και πρόσφυγες, προερχόμενους από άλλες τρίτες χώρες, με απώτερο σκοπό την αποσταθεροποίηση της ΕΕ στο σύνολό της. Σημαντικοί παράγοντες που ενισχύουν το συμπέρασμα αυτό είναι: το μέγεθος της γεωγραφικής περιοχής που επηρεάζεται, η αιφνίδια μεγάλη αύξηση των παρατύπων διελεύσεων των συνόρων και η διάρκειά της, καθώς και η κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης από τρία κράτη μέλη της ΕΕ. Ως εκ τούτου, το πολωνικό καθεστώς για την αποζημίωση των ζημιών που συνδέονται άμεσα με το γεγονός αυτό είναι δικαιολογημένο. Την ίδια στιγμή, το μέτρο κρίθηκε αναλογικό, καθώς αντισταθμίζει τις ζημίες που προκλήθηκαν στις τουριστικές επιχειρήσεις από τα περιοριστικά νομοθετικά μέτρα. Συνοδεύεται δε, από τις κατάλληλες εγγυήσεις περιορισμού της ενίσχυσης στο ελάχιστο αναγκαίο για την αποκατάσταση της ζημίας επίπεδο. Με βάση το σκεπτικό αυτό, η Επιτροπή ενέκρινε το πολωνικό καθεστώς με βάση το άρθρο 107, παράγραφος 2, στοιχείο β’ ΣΛΕΕ, δεδομένου του έκτακτου χαρακτήρα της κατάστασης στα σύνορα Πολωνίας- Λευκορωσίας. Η μη εμπιστευτική έκδοση της απόφασης θα δημοσιευτεί με τον αριθμό υπόθεσης SA.102490 στο Μητρώο Κρατικών Ενισχύσεων στον ιστότοπο της ΓΔ Ανταγωνισμού της Επιτροπής, αφού διευθετηθούν τυχόν ζητήματα περί απορρήτου. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_23_349