Η εφαρμογή του συστήματος ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων είναι έργο, αφενός, της Επιτροπής (άρθρο 108 παρ. 3 ΣΛΕΕ) και, αφετέρου, των εθνικών δικαστηρίων, οι δε αντίστοιχοι ρόλοι τους είναι συμπληρωματικοί αλλά διακριτοί. Ενώ η Επιτροπή έχει αποκλειστική αρμοδιότητα για την εκτίμηση της συμβατότητας των μέτρων ενισχύσεων με την εσωτερική αγορά, τα εθνικά δικαστήρια μεριμνούν για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των διοικουμένων έναντι τυχόν παράβασης του άρθρου 108 παρ. 3 της ΣΛΕΕ. Ενόψει αυτού του ρόλου που έχει ανατεθεί στα εθνικά δικαστήρια, η Επιτροπή θέσπισε, το 2009, την Ανακοίνωση 2009/C 85/01 σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις από τα εθνικά δικαστήρια, προκειμένου να διευκολύνει το έργο τους και να τα κατευθύνει, δίνοντας οδηγίες για τις αρμοδιότητες των εθνικών δικαστηρίων σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις. Επειδή μετά το 2009 η νομολογία των ενωσιακών δικαστηρίων και το κανονιστικό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις έχουν εξελιχθεί, η Επιτροπή θεώρησε αναγκαίο να εκδώσει νέα Ανακοίνωση που να προσφέρει επικαιροποιημένη καθοδήγηση στα εθνικά δικαστήρια και να ενθαρρύνει τη στενότερη συνεργασία τους με την Επιτροπή μέσω ειδικών εργαλείων, όπως αιτήσεις για λήψη πληροφοριών, γνωμοδοτήσεις και παρατηρήσεις amicus curiae. Η νέα Ανακοίνωση 2021 επικεντρώνεται πλέον κυρίως στη συναγωγή των συνεπειών της παράνομης εφαρμογής μιας ενίσχυσης («ιδιωτική επιβολή»), ενώ τα ζητήματα που αφορούν την εφαρμογή των αποφάσεων ανάκτησης της Επιτροπής («δημόσια επιβολή») εξετάζονται στην Ανακοίνωση της Επιτροπής για την ανάκτηση των παράνομων και μη συμβατών κρατικών ενισχύσεων 2019. Επιπλέον, στο πλαίσιο του προγράμματος της Επιτροπής για τον εκσυγχρονισμό των κανόνων κρατικών ενισχύσεων, έχουν δοθεί περισσότερες δυνατότητες στα κράτη μέλη για να χορηγούν ενισχύσεις, χωρίς προηγούμενο έλεγχο της Επιτροπής. Έτσι, τα μέτρα ενισχύσεων που χορηγούνται βάσει απαλλακτικών Κανονισμών έχουν αυξηθεί και ο ρόλος των εθνικών δικαστηρίων στη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις έχει αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Η νέα Ανακοίνωση για τα εθνικά δικαστήρια 2021 βασίστηκε στη δημόσια διαβούλευση που έληξε τον Απρίλιο του 2021 και στα αποτελέσματα της μελέτης του 2019 σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων και αποφάσεων για τις κρατικές ενισχύσεις από τα εθνικά δικαστήρια σε 28 κράτη μέλη της ΕΕ. Η μελέτη αυτή αποκάλυψε ότι, παρόλο που ο αριθμός των υποθέσεων κρατικών ενισχύσεων που απασχολούν τα εθνικά δικαστήρια αυξήθηκε μεταξύ των ετών 2007 και 2017, είναι σπάνιες οι περιπτώσεις στις οποίες τα εθνικά δικαστήρια χορήγησαν έννομη προστασία σε ιδιώτες. Επίσης, και οι αγωγές αποζημίωσης αποτελούν μικρό ποσοστό αυτών των υποθέσεων. Περαιτέρω, η μελέτη του 2019 ανέδειξε την ανάγκη βελτίωσης της συνεργασίας μεταξύ των δικαστηρίων των κρατών μελών και της Επιτροπής, δεδομένου ότι τα μέσα συνεργασίας που θεσπίσθηκαν με την Ανακοίνωση του 2009 και τον διαδικαστικό Κανονισμό 1589/2015 δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως μέχρι σήμερα. Σημειώνεται, τέλος, ότι η Ανακοίνωση αυτή δεν είναι δεσμευτική για τα εθνικά δικαστήρια ούτε επηρεάζει την ανεξαρτησία τους, αλλά αποτελεί, απλώς, έναν χρηστικό οδηγό. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52021XC0730(01)&from=EL