Τον Απρίλιο του 2020, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε τη σύσταση ενός Πανευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων, υπό τη διαχείριση του ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), στο πλαίσιο της συντονισμένης οικονομικής αντίδρασης της ΕΕ απέναντι στην πανδημία του κορωνοϊού. Στόχος του Ταμείου είναι η συντονισμένη αντιμετώπιση των χρηματοδοτικών αναγκών των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων όλων των τομέων δραστηριότητας (με εξαίρεση τον χρηματοπιστωτικό) που αναμένεται να είναι βιώσιμες μακροπρόθεσμα, αλλά αντιμετωπίζουν δυσκολίες λόγω της τρέχουσας υγειονομικής κρίσης. Ειδικότερα, στο Ταμείο θα συμμετέχουν κατ’ επιλογήν τους τα κράτη μέλη της ΕΕ τα οποία θα εγγυώνται από κοινού, μέσω των εθνικών προϋπολογισμών τους, τις δραστηριότητες του Ταμείου. Η συνεισφορά κάθε συμμετέχοντος κράτους μέλους στο Ταμείο θα είναι ανάλογη προς τη συνεισφορά του στο κεφάλαιο της ΕΤΕπ και οι αξιώσεις θα βαρύνουν συλλογικά όλα τα συμμετέχοντα κράτη μέλη. Ωστόσο, η ευθύνη κάθε κράτους μέλους θα περιοριστεί στο επίπεδο του μεριδίου του στο Ταμείο. Η συγκέντρωση πιστωτικού κινδύνου σε όλα τα κράτη μέλη θα μειώσει το μέσο κόστος του Ταμείου σε σχέση με τα εθνικά συστήματα, ιδίως ως προς τις διοικητικές δαπάνες. Τη διαχείριση του Ταμείου θα αναλάβουν η ΕΤΕπ και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕ). Τα συμμετέχοντα κράτη μέλη θα συμμετέχουν στη διακυβέρνηση του Ταμείου μέσω της αποκαλούμενης «Επιτροπής Συνεισφερόντων», η οποία θα αποφασίζει σχετικά με τη χρήση των εγγυήσεων. Το Ταμείο θα παρέχει εγγυήσεις για δάνεια και μετοχικά μέσα που εκδίδονται έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021 και αναμένεται να κινητοποιήσει πρόσθετη ιδιωτική χρηματοδότηση έως 200 δισ. ευρώ για τη στήριξη των επιχειρήσεων και κυρίως των ΜΜΕ και των επιχειρήσεων μεσαίας κεφαλαιοποίησης (με έως 500 εργαζόμενους) που πλήττονται από τον κορωνοϊό και έχουν την έδρα τους σε ένα από τα 21 συμμετέχοντα κράτη μέλη. Σημειώνεται ότι, όπως ισχύει και στο Προσωρινό Πλαίσιο 2020 λόγω κορωνοϊού, οι επιχειρήσεις που ήταν προβληματικές στις 31 Δεκεμβρίου 2019 δεν θα είναι επιλέξιμες, με εξαίρεση τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις. Μέχρι τον Φεβρουάριο του 2021, 21 κράτη μέλη αποφάσισαν να συμμετάσχουν: η Αυστρία, το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Δανία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, οι Κάτω Χώρες, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Σλοβακία, η Ισπανία και η Σουηδία. Τα κράτη αυτά κοινοποίησαν ξεχωριστά στην Επιτροπή τις συνεισφορές τους στο Ταμείο, οι οποίες ανέρχονται συνολικά σε 25 δισεκατομμύρια ευρώ περίπου. Τα μέτρα που θα χορηγηθούν μέσω του Ταμείου περιλαμβάνουν: 1. εγγύηση και αντεγγυύηση με ανώτατο όριο κάλυψης, σχεδιασμένο σύμφωνα με το Kεφ. 3.1 του Προσωρινού Πλαισίου 2020 λόγω κορωνοϊού και το οποίο θα τελεί υπό τη διαχείριση του ΕΤΕ 2. εγγύηση και αντεγγυύηση χωρίς ανώτατο όριο κάλυψης, σχεδιασμένο σύμφωνα με το Kεφ. 3.1 του Προσωρινού Πλαισίου 2020 λόγω κορωνοϊού για τα περιορισμένα ποσά ενίσχυσης και το οποίο θα τελεί υπό τη διαχείριση του ΕΤΕ, 3. εγγύηση και αντεγγυύηση χωρίς κάλυψη, σχεδιασμένο σύμφωνα με το Kεφ. 3.2 του Προσωρινού Πλαισίου 2020 λόγω κορωνοϊού και το οποίο θα τελεί υπό τη διαχείριση του ΕΤΕ, 4. αντεγγύηση (που ονομάζεται, επίσης, «Μέσο Διαμοιρασμού Κινδύνων Χαρτοφυλακίου») που έχει σχεδιαστεί σύμφωνα με το Kεφ. 3.2 του Προσωρινού Πλαισίου 2020 λόγω κορωνοϊού και που θα το διαχειρίζεται η ΕΤΕπ. Οι ενισχύσεις βάσει των επίμαχων μέτρων θα χορηγούνται μέσω πιστωτικών ιδρυμάτων και άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ως χρηματοπιστωτικών διαμεσολαβητών που επιλέγονται από την ΕΤΕπ για την παροχή της χρηματοδότησης που εγγυάται το Ταμείο, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών ή ιδρυμάτων (ΕΑΤ). Ειδικότερα, η χορήγηση των μέτρων μπορεί να περιλαμβάνει αρκετούς ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, όπου ο πρώτος ενδιάμεσος χρηματοπιστωτικός οργανισμός είναι ΕΑΤ και ο δεύτερος εμπορική τράπεζα που χορηγεί το δάνειο στους τελικούς δικαιούχους. Σε μία τέτοια περίπτωση, οι ΕΑΤ λαμβάνουν αντεγγύηση από το Ταμείο και με τη σειρά τους εγγυώνται τα ανοίγματα των εμπορικών τραπεζών. Οι ενδιάμεσοι αυτοί οργανισμοί υποχρεούνται να μετακυλίουν το σύνολο των ενισχύσεων στις τελικές δικαιούχους επιχειρήσεις, κατ’ αναλογία των όρων του Κεφαλαίου 3.4 του Προσωρινού Πλαισίου 2020 λόγω κορωνοϊού. Στο πλαίσιο των δύο πρώτων μέτρων οι εγγυήσεις θα χορηγούνται για: νέα δάνεια με εξοφλητική προτεραιότητα, προϊόντα χρηµατοδοτικής μίσθωσης (leasing), ανακυκλούμενες πιστωτικές γραμμές (συμπεριλαμβανομένων των υπεραναλήψεων), τραπεζικές εγγυήσεις, πιστωτικές επιστολές, ομόλογα προσφοράς, υπηρεσίες πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων (factoring), δάνεια μειωμένης εξασφάλισης και οιονεί ίδια κεφάλαια Οι τελικοί δικαιούχοι μπορούν να χρησιμοποιούν τη χρηματοδότηση (συμπεριλαμβανομένης της αναχρηματοδότησης υφιστάμενων χρεών) για την κάλυψη αναγκών κεφαλαίου κίνησης, καθώς και για επενδυτικούς σκοπούς. Στο πλαίσιο του τρίτου μέτρου οι εγγυήσεις θα χορηγούνται για: νέα δάνεια με εξοφλητική προτεραιότητα, προϊόντα χρηµατοδοτικής μίσθωσης (leasing), ανακυκλούμενες πιστωτικές γραμμές (συμπεριλαμβανομένων των υπεραναλήψεων), τραπεζικές εγγυήσεις, πιστωτικές επιστολές, ομόλογα προσφοράς και τη χρηματοδότηση της αλυσίδας εφοδιασμού. Οι τελικοί δικαιούχοι μπορούν να χρησιμοποιούν τη χρηματοδότηση (συμπεριλαμβανομένης της αναχρηματοδότησης υφιστάμενων χρεών) για την κάλυψη αναγκών κεφαλαίου κίνησης και για επενδυτικούς σκοπούς. Τέλος, στο πλαίσιο του τέταρτου μέτρου οι εγγυήσεις θα καλύπτουν: πρόσφατα εκδοθέντα χρεωστικά μέσα και ανακυκλούμενες πιστωτικές διευκολύνσεις που είχαν χορηγηθεί στο παρελθόν από τον ενδιάμεσο χρηματοπιστωτικό οργανισμό υπό προϋποθέσεις. Οι τελικοί δικαιούχοι μπορούν να χρησιμοποιούν αυτή τη χρηματοδότηση για κεφάλαια κίνησης, καθώς και για επενδυτικούς σκοπούς. Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι: i) το Ταμείο έχει προσωρινό χαρακτήρα, ii) οι εγγυήσεις καλύπτουν έως και το 70-90% των υποκείμενων δανείων, iii) η διάρκειά τους περιορίζεται σε 6 έτη κατ’ ανώτατο όριο, iv) οι ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί υποχρεούνται να μετακυλίουν το πλεονέκτημα στους τελικούς δικαιούχους και v) τα μέτρα των εγγυήσεων (1-4) καταλογίζονται στα συμμετέχοντα κράτη μέλη. Περαιτέρω η Επιτροπή έκρινε ότι τα κράτη μέλη μέσω των συνεισφορών τους στο Ταμείο χορηγούν άμεση κρατική ενίσχυση στις επιχειρήσεις που θα λάβουν εγγυήσεις βάσει των επιμέρους καθεστώτων, έμμεση ενίσχυση στους ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, ενώ είναι πιθανό να χορηγείται ενίσχυση και προς το ίδιο το νεοσυσταθέν Ταμείο, δεδομένου ότι τα συμμετέχοντα κράτη μέλη παρέχουν χρηματοδότηση σε αυτό με προτιμησιακούς όρους. Ακόμη, η Επιτροπή έκρινε ότι οι συνεισφορές των κρατών μελών και τα επίμαχα μέτρα εγγυήσεων θα συμβάλλουν στη διαχείριση των οικονομικών επιπτώσεων του κορωνοϊού στα 21 συμμετέχοντα κράτη μέλη και είναι αναγκαία, κατάλληλα και αναλογικά. Τέλος, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι, αν και τα μέτρα των εγγυήσεων σχεδιάστηκαν κατ’ αναλογία των σχετικών κεφαλαίων του Προσωρινού Πλαισίου 2020 λόγω κορωνοϊού (3.1-3.4), εισάγουν ορισμένες διαφοροποιήσεις, κυρίως ως προς τη διάρκεια και τους κανόνες σώρευσης των ενισχύσεων, ενώ σε σχέση με την ενίσχυση προς το Πανευρωπαϊκό Ταμείο Εγγυήσεων, σημείωσε ότι το Προσωρινό Πλαίσιο 2020 δεν περιλαμβάνει ειδικές προβλέψεις για ταμεία που λειτουργούν ως χρηματοοικονομικοί διαμεσολαβητές. Συνεπώς, η Επιτροπή ενέκρινε όλα τα προαναφερόμενα μέτρα ενισχύσεων με απευθείας εφαρμογή του άρθρου 107 παρ. 3β ΣΛΕΕ. Η μη εμπιστευτική εκδοχή των αποφάσεων θα δημοσιευθεί με τους αριθμούς υπόθεσης SA.58218, SA.58219, SA.58221, SA.58222, SA.58224, SA.58225, SA.58226, SA.58227, SA.58228, SA.58229, SA.58230, SA.58232, SA.58233, SA.58235, SA.58236, SA.58237, SA.58238, SA.58239, SA.58242, SA.58243 και SA.58244 (2020) στο Μητρώο κρατικών ενισχύσεων στον ιστότοπο της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού, αφού διευθετηθούν τυχόν ζητήματα απορρήτου. https://ec.europa.eu/competition/state_aid/cases1/202110/288973_2252752_90_2.pdf