Αγγλικά

23/01/2019 Προδικαστικό ερώτημα για την έννοια των υφιστάμενων ενισχύσεων – ΔΕΕ C-387/17

Το ΔΕΕ, απαντώντας στο προδικαστικό ερώτημα που του έθεσε το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της Ιταλίας σχετικά με την υπόθεση Fallimento Traghetti del Mediterraneo, έκρινε ότι, όταν μία ενίσχυση χορηγείται πριν την ελευθέρωση της αγοράς στην οποία δραστηριοποιείται η δικαιούχος επιχείρηση, δεν συνιστά αυτοδικαίως υφιστάμενη ενίσχυση
Η Fallimento Traghetti del Mediterraneo (FTDM) και η Tirrenia είναι δύο επιχειρήσεις θαλάσσιων μεταφορών οι οποίες, κατά τη δεκαετία του 1970, πραγματοποιούσαν τακτικές θαλάσσιες μεταφορές μεταξύ της ηπειρωτικής Ιταλίας και των νησιών της Σαρδηνίας και της Σικελίας. Το 1981, η FTDM ενήγαγε την Tirrenia ενώπιον των ιταλικών δικαστηρίων, ζητώντας αποκατάσταση της ζημίας που φέρεται να της είχε προκαλέσει η εν λόγω επιχείρηση εξαιτίας της πολιτικής χαμηλών τιμών που εφάρμοζε μεταξύ των ετών 1976 και 1980, χάρη στις κρατικές επιδοτήσεις που λάμβανε από το ιταλικό κράτος. Στο πλαίσιο της πολύχρονης αυτής δικαστικής διαμάχης, τέθηκε το ζήτημα του νομικού χαρακτηρισμού των επίμαχων ενισχύσεων προς την Tirrenia ως υφιστάμενων ή ως νέων, δεδομένου ότι, κατά τον χρόνο χορήγησής τους, η σχετική αγορά δεν είχε ελευθερωθεί ακόμα. Συγκεκριμένα, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της Ιταλίας υπέβαλε στο ΔΕΕ δύο προδικαστικά ερωτήματα. Πρώτον, εάν μία επιδότηση που χορηγείται σε μια αγορά αρχικά κλειστή στον ανταγωνισμό πρέπει να θεωρείται, μετά την απελευθέρωση της αγοράς αυτής, ως υφιστάμενη ενίσχυση. Δεύτερον, εάν κατά τον χαρακτηρισμό μιας ενίσχυσης ως νέας ή υφιστάμενης έχουν εφαρμογή και υπό ποιες προϋποθέσεις, η δεκαετής προθεσμία παραγραφής για την ανάκτηση των παρανόμως χορηγηθεισών ενισχύσεων, η αρχή προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης και η αρχή της ασφάλειας του δικαίου.

Το ΔΕΕ αποφάνθηκε ως προς το πρώτο ζήτημα ότι, όταν μία ενίσχυση χορηγείται πριν την ελευθέρωση της αγοράς στην οποία δραστηριοποιείται η δικαιούχος επιχείρηση, δεν συνιστά αυτοδικαίως υφιστάμενη ενίσχυση, ειδικά όταν αποδεικνύεται ότι η χορηγηθείσα ενίσχυση δύναται να νοθεύσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών μελών μετά την ελευθέρωση της αγοράς. Ως προς το δεύτερο ζήτημα, το ΔΕΕ επισήμανε ότι, κατά τον έλεγχο των ενισχύσεων, η Επιτροπή και τα εθνικά δικαστήρια διαθέτουν διακριτές αρμοδιότητες που αλληλοσυμπληρώνονται. Ειδικότερα, η Επιτροπή διαθέτει αποκλειστική αρμοδιότητα να κρίνει περί της συμβατότητας μιας ενίσχυσης, ενώ τα δικαστήρια κάθε κράτους μέλους είναι αρμόδια να αποφασίζουν αυτοτελώς και ανεξάρτητα από την Επιτροπή σχετικά με το εάν τα δικαιώματα των πολιτών του εν λόγω κράτους μέλους έχουν ζημιωθεί εξαιτίας της παραβιάσεως από το τελευταίο της υποχρέωσής του να κοινοποιεί τις κρατικές ενισχύσεις πριν τις χορηγήσει. Ειδικότερα, το ΔΕΕ έκρινε ότι εν προκειμένω, παρόλο που η Επιτροπή αποφάνθηκε ότι η επίμαχη ενίσχυση ήταν συμβατή, τα ιταλικά δικαστήρια ήταν αρμόδια να αποφασίσουν για την επέλευση ή μη ζημίας στην ενάγουσα εταιρία εξαιτίας της πρόωρης χορήγησης στην Tirrenia της παράνομης ενίσχυσης, ανεξάρτητα από την κρίση της Επιτροπής περί συμβατότητας της ενίσχυσης. Ειδάλλως, η υποχρέωση προηγούμενης κοινοποίησης των ενισχύσεων θα έπαυε να είναι αποτελεσματική. Στην υπό κρίση περίπτωση μάλιστα, όπως εξήγησε το ΔΕΕ, το ιταλικό κράτος δεν μπορούσε να επικαλεστεί την αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης προκειμένου να αποκρούσει την αγωγή της FTDM, δεδομένου ότι η κατάσταση που δημιουργήθηκε ήταν απόρροια της παράνομης συμπεριφοράς του ίδιου του κράτους. Τέλος, το ΔΕΕ διευκρίνισε ότι η προθεσμία παραγραφής για την ανάκτηση παράνομης και μη συμβατής ενίσχυσης έχει αποκλειστικό σκοπό τον περιορισμό των εξουσιών της Επιτροπής και μόνον, και, συνεπώς, δεν μπορεί να εφαρμοστεί αναλογικά σε βάρος ανταγωνίστριας εταιρίας, στο πλαίσιο αγωγής αποζημίωσης ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων, αφού με αυτόν τον τρόπο θα παραβιαζόταν η αρχή της ασφάλειας δικαίου.
Επιστροφή



ΔηΣΚΕ & αγορά Οδηγός ΜοΚΕ κρατικών ενισχύσεων
      Powered by Softways S.A. Με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ε.Ε.