Αγγλικά

16/09/2021 Συστηματική συμπεριφορά των εθνικών αρχών και έννοια καθεστώτος – ΔΕΕ C-337/19 P

Η Επιτροπή μπορεί να συνάγει την ύπαρξη καθεστώτος ενισχύσεων, εφόσον αποδεικνύει επαρκώς ότι αυτό στηρίζεται στην κατά «συστηματική συμπεριφορά» των αρμόδιων αρχών εφαρμογή εθνικής διάταξης, και εφόσον τα χαρακτηριστικά αυτής της συμπεριφοράς πληρούν τις απαιτήσεις του άρθρου 1 στοιχείο δʹ του Κανονισμού 2015/1589
Το Βέλγιο, μεταξύ των ετών 2004 και 2014, εφάρμοσε ένα σύστημα «απαλλαγής από τα πλεονάζοντα κέρδη» επί του φόρου εισοδήματος εταιριών για τις επιχειρήσεις με έδρα στο Βέλγιο, οι οποίες αποτελούσαν μέλη πολυεθνικών ομίλων. Το σύστημα αυτό προβλεπόταν σε διάταξη του βελγικού φορολογικού κώδικα, βάσει της οποίας και των σχετικών διευκρινίσεων που παρείχε ο αρμποδιος Υπουργός, οι επιχειρήσεις αυτές μπορούσαν να επωφεληθούν από φορολογική απόφαση τύπου «tax ruling» που εξέδιδαν οι βελγικές φορολογικές αρχές, ώστε, κατά τον καθορισμό του φόρου εισοδήματος, τυχόν κέρδη που θεωρούνται «έκτακτα» ή «πλεονάζοντα», δηλαδή κέρδη που αντιστοιχούν σε ενδοομιλικές διασυνοριακές συναλλαγές, να μην συνυπολογίζονται στα έσοδά της, επειδή θεωρείται ότι οι συναλλαγές αυτές δεν πραγματοποιούνται σε συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού.

Στο πλαίσιο ελέγχου των αποφάσεων τύπου «tax ruling» που κίνησε αυτεπαγγέλτως η Επιτροπή, εξετάσθηκε, το 2013, και το προαναφερόμενο καθεστώς απαλλαγής των πλεοναζόντων κερδών. Μετά την κίνηση της επίσημης διαδικασίας έρευνας, η Επιτροπή έκρινε ότι οι απαλλαγές που χορηγήθηκαν συστηματικά από το Βέλγιο μέσω αποφάσεων τύπου «tax ruling» οι οποίες στηρίζονταν στον βελγικό φορολογικό κώδικα συνιστούν παράνομο και μη συμβατό καθεστώς λειτουργικών ενισχύσεων οι οποίες πρέπει να ανακτηθούν. Ειδικότερα, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι τα απαραίτητα στοιχεία για τη χορήγηση των ενισχύσεων περιγράφονται αφηρημένα στον βελγικό φορολογικό κώδικα, ενώ οι φορολογικές αποφάσεις τύπου «tax ruling» αποτελούν απλή τεχνική εφαρμογή των σχετικών διατάξεων και όχι μέτρα εκτελέσεώς τους (SA.37667/2016).

Στη συνέχεια, η απόφαση αυτή ακυρώθηκε από το ΓεΔΕΕ, το οποίο έκρινε ότι η Επιτροπή λανθασμένα χαρακτήρισε το παραπάνω σύστημα φοροαπαλλαγών ως καθεστώς κρατικών ενισχύσεων, καθώς δεν πληρούνταν καμία από τις τρεις σωρευτικές προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται, για να χαρακτηρισθεί ένα μέτρο ως «καθεστώς ενισχύσεων» κατά την έννοια του άρθρου 1 στοιχείο δ΄ του διαδικαστικού Κανονισμού 2015/1589, και, συγκεκριμένα: (i) ότι η ενίσχυση μπορεί να χορηγείται ατομικά σε επιχειρήσεις βάσει «πράξης», (ii) ότι η χορήγηση αυτής της ενίσχυσης δεν απαιτεί περαιτέρω εκτελεστικά μέτρα και (iii) ότι οι επιχειρήσεις στις οποίες μπορεί να χορηγηθεί ατομική ενίσχυση ορίζονται με γενικό και αφηρημένο τρόπο. Κατά το ΓεΔΕΕ, ορισμένα από τα βασικά στοιχεία του επίμαχου καθεστώτος δεν προέκυπταν από τον φορολογικό κώδικα και τις σχετικές πράξεις του Υπουργού Οικονομικών, αλλά από τις ίδιες τις αποφάσεις τύπου «tax ruling» οι οποίες λειτουργούσαν αναγκαστικά ως περαιτέρω μέτρα εκτέλεσης της βασικής διάταξης. Περαιτέρω, το ΓεΔΕΕ έκρινε ότι οι βελγικές φορολογικές αρχές διέθεταν εξουσία εκτιμήσεως, η οποία τους παρείχε τη δυνατότητα να επηρεάσουν σε κάθε ξεχωριστή περίπτωση: α) το ποσό των απαλλαγών από τα πλεονάζοντα κέρδη, β) τα βασικά στοιχεία του εν λόγω καθεστώτος και γ) τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες χορηγούνταν η φοροαπαλλαγή, ακόμη και εάν η έκδοση αυτών των αποφάσεων συνιστούσε μία «συστηματική συμπεριφορά» εκ μέρους των βελγικών φορολογικών αρχών. Συνεπώς, κατά το ΓεΔΕΕ, δεν επρόκειτο για καθεστώς ενισχύσεων, αλλά για ad hoc ενισχύσεις που χορήγησαν οι φορολογικές αρχές μέσω των επίμαχων αποφάσεων (ΓεΔΕΕ T-131/16 & Τ-263/16).

Κατά αυτής της απόφασης προσέφυγε η Επιτροπή ενώπιον του ΔΕΕ, εμμένοντας στην απόφασή της την οποία θεωρεί ορθή και πλήρως αιτιολογημένη.

Όσον αφορά την πρώτη προϋπόθεση του άρθρου 1 στοιχείο δ΄ του Καν. 2015/1589, το ΔΕΕ διαπίστωσε ότι το ΓεΔΕΕ προέβη σε υπερβολικά στενή ερμηνεία της έννοιας της «πράξης» που έρχεται σε αντίθεση προς τον σκοπό του εν λόγω Κανονισμού, ο οποίος συνίσταται στον καθορισμό του τρόπου με τον οποίο γίνεται ο προβλεπόμενος στο άρθρο 108 ΣΛΕΕ έλεγχος σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις. Συναφώς, το ΔΕΕ επισήμανε ότι η αποτελεσματικότητα των κανόνων κρατικών ενισχύσεων θα μειωνόταν σημαντικά, εάν ο όρος «πράξη» αφορούσε αποκλειστικά και μόνο τις τυπικές πράξεις που συνιστούν καθεστώς ενισχύσεων. Ο περιορισμός αυτός θα είχε ως αποτέλεσμα η έκταση και ο τρόπος διεξαγωγής του ελέγχου κρατικών ενισχύσεων να εξαρτάται από τη μορφή που τα κράτη μέλη προσδίδουν στα μέτρα ενισχύσεων που θεσπίζουν. Συνεπώς, σύμφωνα με το ΔΕΕ, η Επιτροπή μπορεί να διαπιστώσει την ύπαρξη καθεστώτος ενισχύσεων, εφόσον αποδεικνύει επαρκώς ότι αυτό συνάγεται από την κατά «συστηματική συμπεριφορά» των αρμόδιων αρχών εφαρμογή εθνικής διάταξης, και εφόσον τα χαρακτηριστικά αυτής της συμπεριφοράς ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του άρθρου 1 στοιχείο δʹ του Κανονισμού 2015/1589. Εν προκειμένω, το ΔΕΕ έκρινε ότι η συνεκτίμηση της διοικητικής πρακτικής των βελγικών φορολογικών αρχών, καθιστά δυνατό να καταδειχθεί το πραγματικό περιεχόμενο της επίμαχης φορολογικής διάταξης, το οποίο δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά αντιληπτό με βάση και μόνον την εν λόγω πράξη.

Περαιτέρω, το ΔΕΕ παρατήρησε ότι, στο μέτρο που οι αποφάσεις των φορολογικών αρχών αποτελούσαν συστηματική πρακτική, μπορεί να συναχθεί ότι οι τελευταίες δεν διέθεταν, στην πραγματικότητα, καμία διακριτική ευχέρεια κατά την εφαρμογή της επίμαχης διάταξης, γεγονός που καταδεικνύει ότι δεν απαιτούνταν κανένα επιπλέον μέτρο εκτέλεσης και, άρα, πληρούται και η δεύτερη προϋπόθεση του άρθρου 1δ του Καν. 2015/1598.

Αναφορικά με την τρίτη προϋπόθεση, το ΔΕΕ σημείωσε ότι αυτή συνδέεται άρρηκτα με τις δύο πρώτες και, επομένως, πληρούται και αυτή.

Βάσει των ανωτέρω, το ΔΕΕ αναίρεσε την απόφαση του ΓεΔΕΕ και ανέπεμψε τις υποθέσεις σε αυτό, προκειμένου να εξετασθεί η ύπαρξη επιλεκτικού πλεονεκτήματος, καθώς και εάν, λόγω της ανάκτησης που διατάχθηκε κατά των ομίλων στους οποίους ανήκουν οι δικαιούχοι των ενισχύσεων παραβιάσθηκαν οι αρχές της νομιμότητας και της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης.

https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf;jsessionid=6C40BF95C5D2E903216557305052C3B7?text=&docid=246081&pageIndex=0&doclang=EL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=6336547
Επιστροφή



ΔηΣΚΕ & αγορά Οδηγός ΜοΚΕ κρατικών ενισχύσεων
      Powered by Softways S.A. Με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ε.Ε.