Η Επιτροπή έχει εγκρίνει ad hoc ενισχύσεις υπέρ εταιρειών του ομίλου Air France-KLM και συγκεκριμένα: α) γαλλική ενίσχυση υπέρ της Air France (SA.57082/2020), β) ολλανδική ενίσχυση υπέρ της KLM (SA.57116/2020), γ) γαλλική ενίσχυση στις Air France και Air France-KLM (SA.59913/2021). Σε όλες τις περιπτώσεις, μόνοι δικαιούχοι των ενισχύσεων χαρακτηρίστηκαν οι εταιρείες στις οποίες χορηγούνταν άμεσα οι ενισχύσεις, από κοινού με τις θυγατρικές τους, χωρίς όμως να θεωρείται ότι όλος ο όμιλος Air France-KLM και οι επιμέρους εταιρείες αυτού λαμβάνουν έστω έμμεση ενίσχυση. Η παρούσα ολλανδική ενίσχυση (SΑ.57116/2021) υπέρ της KLM, συνολικού προϋπολογισμού 3.400.000.000 ευρώ, η οποία εγκρίθηκε με βάση το Προσωρινό Πλαίσιο 2020 λόγω κορωνοϊού, είχε τη μορφή α) εγγύησης για δάνειο που θα χορηγούσε κοινοπραξία τραπεζών στην KLM και β) κρατικού δανείου, ώστε η KLM να αντιμετωπίσει της δυσμενείς συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού. Ωστόσο, το ΓεΔΕΕ, με την απόφαση T-643/20, ακύρωσε την εν λόγω απόφαση της Επιτροπής, λόγω ελλιπούς αιτιολογίας όσον αφορά τον προσδιορισμό του δικαιούχου και ανέστειλε τα αποτελέσματα της ακύρωσης μέχρι η Επιτροπή να εκδώσει νέα απόφαση. Περίπου δύο μήνες αργότερα, η Επιτροπή εξέδωσε νέα απόφαση (SA.57116/2021), με την οποία επέμεινε ότι το μέτρο ήταν συμβατό και ότι δικαιούχος της ενίσχυσης ήταν μόνο η KLM και οι θυγατρικές της. Η αεροπορική εταιρεία Ryanair άσκησε την παρούσα προσφυγή ακυρώσεως ενώπιον του ΓεΔΕΕ κατά της απόφασης της Επιτροπής. Στο μεταξύ, το 2023, το ΓεΔΕΕ, με τις αποφάσεις Τ-216/21 και Τ-494/21, Ryanair & Malta Air/Επιτροπή, ακύρωσε τις δύο αποφάσεις έγκρισης των γαλλικών ενισχύσεων SA.57082/2020 και SA.59913/2021, λόγω εσφαλμένου προσδιορισμού του δικαιούχου των ενισχύσεων, καθώς αποδείχθηκε ότι οι ενισχύσεις ωφελούσαν όλον τον όμιλο Air France-KLM και όχι μόνο τις άμεσες δικαιούχους και τις θυγατρικές τους. Στην ένδικη υπόθεση για την απόφαση SΑ.57116/2021, το κύριο επιχείρημα της Ryanair ήταν, και πάλι, ότι η KLM και οι θυγατρικές της δεν ήταν μοναδικοί δικαιούχοι του μέτρου. Το ΓεΔΕΕ έκρινε, αρχικά, ότι το είδος του μέτρου, οι ενδεχόμενες δεσμεύσεις του κράτους και το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται το μέτρο μπορούν, κατά περίπτωση, να αποτελούν κρίσιμα στοιχεία για τη διάγνωση της ύπαρξης ή μη οικονομικής ενότητας στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων. Στη βάση αυτή, το ΓεΔΕΕ επανέλαβε τα συμπεράσματα που είχαν προκύψει από τις αποφάσεις Τ-216/21 και Τ-494/21, όπου είχε διαπιστώσει την ύπαρξη οικονομικής ενότητας μεταξύ των εταιρειών του ομίλου Air France-KLM, όπως καταδεικνυόταν από την ύπαρξη κεφαλαιουχικών, οργανικών, λειτουργικών δεσμών των εμπλεκομένων εταιρειών και των θυγατρικών τους, της αξιολόγησης των συμβάσεων βάσει των οποίων χορηγήθηκε το επίμαχο μέτρο, του είδους του μέτρου και του πλαισίου στο οποίο εντάσσεται. Εν συνεχεία, το ΓεΔΕΕ εξέτασε τον ισχυρισμό της Επιτροπής ότι το επίμαχο μέτρο παρείχε απλώς δευτερογενή οικονομικά αποτελέσματα στην Air France-KLM και την Air France, τα οποία είναι συνυφασμένα με κάθε κρατική ενίσχυση, αλλά δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως πλεονέκτημα, άμεσο ή έμμεσο, υπέρ των τελευταίων. Ωστόσο, εν προκειμένω, το ΓεΔΕΕ έκρινε ότι η Air France‑KLM δεν λειτουργεί απλώς ως «όχημα για τη μεταβίβαση του πλεονεκτήματος στον δικαιούχο» ή ως «ενδιάμεσος χρηματοπιστωτικός οργανισμός», κατά τις παραγράφους 115-116 της Ανακοίνωσης 2016 για την έννοια της κρατικής ενίσχυσης, αλλά ασκεί όντως έλεγχο επί των θυγατρικών της, αναμειγνυόμενη άμεσα ή έμμεσα στη διαχείρισή τους, και συμμετέχει έτσι στην οικονομική δραστηριότητα που αυτές ασκούν, γεγονός που της παρέχει τη δυνατότητα να ελέγχει και να διευθύνει τις δραστηριότητες των θυγατρικών της αναλόγως των δικών της συμφερόντων και των συμφερόντων του ομίλου εν γένει. Περαιτέρω, τα προβλέψιμα αποτελέσματα του επίμαχου μέτρου, εξεταζόμενα εκ των προτέρων, υποδηλώνουν, λαμβανομένου υπόψη του είδους του μέτρου και του πλαισίου στο οποίο εντάσσεται, το οποίο συνίσταται κατ’ ουσίαν σε λύση χρηματοδοτικής φύσης, ότι η εν λόγω λύση μπορούσε να ωφελήσει όλον τον όμιλο Air France-KLM, βελτιώνοντας τη συνολική χρηματοοικονομική θέση του. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει την ύπαρξη τουλάχιστον έμμεσου πλεονεκτήματος υπέρ του ομίλου. Με δεδομένο ότι, αφενός σκοπός του επίμαχου μέτρου είναι η εξεύρεση λύσης χρηματοδότησης για την κάλυψη των αναγκών ρευστότητας της KLM, αφετέρου ότι η Air France-KLM διαδραματίζει ορισμένο ρόλο στη χρηματοδότηση του ομίλου, το επίμαχο μέτρο θα είχε προβλέψιμες εκ των προτέρων συνέπειες, οι οποίες συνίστανται στη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της Air France-KLM και του όλου ομίλου, καθώς επίσης και στη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας όλου του ομίλου έναντι των χρηματοπιστωτικών αγορών. Εξάλλου, ο άμεσος κίνδυνος για τη συνέχιση των δραστηριοτήτων της KLM θα μπορούσε να πλήξει ολόκληρο τον όμιλο, δεδομένου ότι η KLM αποτελεί μία από τις κύριες θυγατρικές του ομίλου, οι οποίες παράγουν σημαντικό μέρος των εσόδων του. Στη βάση αυτή, το ΓεΔΕΕ απέρριψε τον ισχυρισμό της Επιτροπής περί της ύπαρξης απλώς δευτερογενών οικονομικών αποτελεσμάτων για τον όμιλο και της καταλόγισε πρόδηλη πλάνη εκτιμήσεως ως προς τον προσδιορισμό των δικαιούχων της ενίσχυσης. Περαιτέρω, επεσήμανε ότι ο εσφαλμένος ή ελλιπής προσδιορισμός του δικαιούχου της ενίσχυσης μπορεί να επηρεάσει το σύνολο της ανάλυσης της συμβατότητας του μέτρου και για τον λόγο αυτόν, ακύρωσε την απόφαση της Επιτροπής. https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=282560&pageIndex=0&doclang=EL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=3378769